Ένα διπλωματικό θρίλερ μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Νέες «διαρροές» από τον Λευκό Οίκο αποκαλύπτουν πώς ο Ταγίπ Ερντογάν τρόμαξε, αλλά και κολάκευσε τον Ντόναλντ Τραμπ και υποχρέωσε τον Αμερικανό πρόεδρο να ζητήσει από την Γερουσία πίστωση χρόνου, με αναβολή των κυρώσεων για τους S-400, ώστε να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση με τον Τούρκο πρόεδρο για μια συμβιβαστική λύση.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας του τηλεοπτικού δικτύου NBC, στη σχεδόν δίωρη συνάντηση που είχε ο Τραμπ με 46 γερουσιαστές του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος το βράδυ της Τρίτης, ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε «ευελιξία» από το Κογκρέσο στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία με βάση τον ειδικό σχετικό νόμο για την επιβολή κυρώσεων σε αντιπάλους των ΗΠΑ (CAATSA).
Ο νόμος υποχρεώνει τον πρόεδρο να επιλέξει τις 5 κυρώσεις που θα επιβληθούν από μια λίστα 12 διαφορετικών μέτρων. Σε περίπτωση που δεν το κάνει, το Κογκρέσο έχει εκ του νόμου τη δυνατότητα να αποφασίσει την επιβολή των κυρώσεων, χωρίς ο πρόεδρος να μπορεί να τις σταματήσει.
Ουσιαστικά, ο Τραμπ, γνωρίζοντας ότι υπάρχει διακομματική συναίνεση για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, κάλεσε τους γερουσιαστές του κόμματός του, που έχουν τον έλεγχο της Γερουσίας (οι Δημοκρατικοί ελέγχουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων) να μπλοκάρουν πιθανή προσπάθεια επιβολής των κυρώσεων από το Κογκρέσο, ώστε να έχει περισσότερο χρόνο για να διαπραγματευθεί με τον Ερντογάν μια συμφωνία για τους S-400.
Φόρμουλα για τους Patriot
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του NBC, η συμφωνία που θέλει να κλείσει ο Τραμπ με τον Ερντογάν προβλέπει να βρεθεί μια φόρμουλα για να μην εγκατασταθούν και τεθούν σε λειτουργία στην Τουρκία τα ρωσικά συστήματα αεράμυνας S-400, παρότι έχει αρχίσει η παράδοσή τους από τους Ρώσους, και η αμερικανική πλευρά να βελτιώσει τους όρους και την οικονομική προσφορά για την αγορά των αμερικανικών συστημάτων Patriot από τους Τούρκους.
Το αμερικανικό δίκτυο δεν το αναφέρει, αλλά είναι γνωστό ότι η Ουάσιγκτον ενδεχομένως να συζητήσει για πρώτη φορά και και τη μεταφορά απόρρητης τεχνογνωσίας των Patriot στην Τουρκία, παρότι ως τώρα αυτό αποτελούσε «ταμπού» για τους Αμερικανούς και ήταν το σημαντικότερο εμπόδιο στην πώληση των Patriot.
Επιπλέον, αν βρεθεί μια συμφωνία που με αξιόπιστο τρόπο θα διασφαλίζει ότι δεν θα εγκατασταθούν και τεθούν σε λειτουργία τα ρωσικά συστήματα, ο Τραμπ θα προσφέρει στην Τουρκία την επάνοδό της στην κοινοπραξία κατασκευής των «αόρατων» μαχητικών F-35, αποδεσμεύοντας την πώλησή τους στην Τουρκία.
Οι γερουσιαστές δεν κατέληξαν σε κάποια συμφωνία με τον Τραμπ και πηγές σημειώνουν ότι «υπάρχουν εντάσεις στην οικογένεια». Όμως, θεωρείται βέβαιο ότι θα δώσουν κάποια πίστωση χρόνου στον πρόεδρο, για να αποδείξει ότι μπορεί να πετύχει μια συμφωνία, καθώς θα ήταν αδιανόητο πολιτικά να «αδειάσουν» τον πρόεδρο που υποστηρίζεται από το κόμμα τους και να του στερήσουν τη δυνατότητα να ασκήσει εξωτερική πολιτική.
Τι φόβισε τον Τραμπ
Η συνάντηση του Τραμπ με τον Ερντογάν στο περιθώριο της πρόσφατης συνόδου του G-20, στην Ιαπωνία, φαίνεται ότι έκανε τον Αμερικανό πρόεδρο να θέλει να αποφύγει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε επιδέξια ένα συνδυασμό ακραίων απειλών και προσωπικής κολακείας για να «τουμπάρει» τον Αμερικανό ομόλογό του.
Όπως αποκαλύπτουν στο NBC πηγές του Λευκού Οίκου, ο Ερντογάν απείλησε τον Τραμπ ότι θα αποσύρει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ, εάν επιβληθούν κυρώσεις, αλλά και ότι κλείσει την αμερικανική βάση του Ιντσιρλίκ, που έχει τεράστια στρατηγική σημασία ιδιαίτερα αυτή την περίοδο για τους Αμερικανούς, όσο βρίσκεται σε εξέλιξη η κρίση στην Συρία και κλιμακώνονται οι εντάσεις με το Ιράν.
Αυτές οι απειλές έχουν ακόμη μεγαλύτερη σημασία στην παρούσα φάση, καθώς αμερικανική αντιπροσωπεία βρίσκεται στην Άγκυρα και διαπραγματεύεται τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας στην Συρία, την οποία έχει ζητήσει κατ’ επανάληψη η Άγκυρα, επικαλούμενη την ανάγκη προστασίας της Τουρκίας από τους Κούρδους μαχητές του YPG, τους οποίους θεωρεί «παρακλάδι» του PKK, παρότι αποτελούν τους κύριους συμμάχους των ΗΠΑ στη Συρία και είχαν καθοριστική συμβολή στη νίκη επί του Ισλαμικού Κράτους.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε χθες ότι οι προτάσεις του Αμερικανού απεσταλμένου, Τζέιμς Τζέφρι, «δεν ήταν ικανοποιητικές» και προειδοποίησε ότι η Άγκυρα θα αρχίσει στρατιωτική επιχείρηση στα ανατολικά του Ευφράτη για να προστατεύσει τα σύνορά της, αν δεν βρεθεί σύντομα μια συμφωνία. Ήδη, εδώ και αρκετές ημέρες, έχει γίνει γνωστό ότι ο τουρκικός στρατός έχει ενισχύσει τις δυνάμεις του στην περιοχή, κάτι που θεωρείται προοίμιο μιας εισβολής με στόχο την εκκαθάριση των κουρδικών δυνάμεων, τη στιγμή που στην περιοχή διατηρείται η παρουσία και αμερικανικών δυνάμεων.
Σε αυτό το κλίμα, η επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ για τους S-400 εκφράζονται φόβοι ότι θα έδιναν άδοξο τέλος στις συνομιλίες για την Συρία και θα εξωθούσαν την Τουρκία σε μια καταστροφική στρατιωτική επέμβαση στα ανατολικά του Ευφράτη.
Εκτός, όμως, από τις πάσης φύσεως απειλές και προειδοποιήσεις προς την Ουάσιγκτον, ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται ότι χρησιμοποίησε άριστα στη συνάντησή του με τον Τραμπ και την προσωπική κολακεία, δηλώνοντάς του ότι πιστεύει πως είναι πολύ καλύτερος επιχειρηματίας από τον προκάτοχό του, Μπαράκ Ομπάμα, και ότι, αν οι δυο τους έλθουν σε συνεννόηση, μπορούν να βρουν μια φόρμουλα συμφωνίας για να λυθεί το πρόβλημα με τους S-400.
Η κολακεία αυτή φαίνεται ότι πέτυχε το επιθυμητό από τον Ερντογάν αποτέλεσμα, αφού μετά τη συνάντηση στην Οζάκα ο Τραμπ έριξε όλη την ευθύνη για το γεγονός ότι η Τουρκία αγόρασε τους S-400 στον προκάτοχό του, επειδή, όπως είπε ο Τραμπ, δεν ικανοποίησε το αίτημα της Τουρκίας για την αγορά των Patriot.