Ενα μήνα μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης, ο πρώτος απολογισμός πεπραγμένων δεν είναι ιδιαίτερα θετικός για τη νέα κυβέρνηση.
Δεν είναι η άποψη της αντιπολίτευσης, η οποία μικρή αξία θα είχε εν προκειμένω. Το λένε η συμπεριφορά των αγορών, οι εκθέσεις διεθνών οίκων, οι επικριτικές φωνές που ακούγονται στο εσωτερικό της ΝΔ και η κριτική που διατυπώνεται από φιλικά μέσα ενημέρωσης.
Οσον αφορά τα πρώτα δείγματα γραφής στον τομέα της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, η αρνητική αξιολόγηση προέρχεται από τον κατά τεκμήριο αντικειμενικότερο και πλέον αξιόπιστο κριτή – τις αγορές, που οδηγούν στα Τάρταρα το ελληνικό χρηματιστήριο και κρατούν τις τελευταίες εβδομάδες στην πρέσα τα ελληνικά ομόλογα.
Φταίει βέβαια και η διεθνής αρνητική συγκυρία, αλλά η επιφυλακτικότητα των ξένων επενδυτών προς τα ελληνικά “χαρτιά” είναι πλέον εμφανής. Την προεξόφληση των θετικών προοπτικών που θα δημιουργούσε η κυβερνητική αλλαγή, διαδέχονται τώρα ο σκεπτικισμός και η δυσπιστία ως προς την δυνατότητα υλοποίησης και την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών σχεδιασμών.
Συγκεντρωτισμός
Αναμφίβολα, είναι ακόμη νωρίς για να κριθούν οι επιδόσεις της νέας κυβέρνησης στο μέτωπο της οικονομίας και των δημοσιονομικών. Γι αυτό, η κριτική της αντιπολίτευσης και οι εκ των έσω βολές που έχουν αρχίσει να εκτοξεύονται, επικεντρώνονται σε ενέργειες και πρωτοβουλίες που αποτελούν περισσότερο δείγματα προθέσεων και αντιλήψεων της νέας εξουσίας.
Είναι τα θέματα συγκρότησης και λειτουργίας του νέου μοντέλου διακυβέρνησης που επαγγέλθηκε προεκλογικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το υλοποιεί σταδιακά, προκαλώντας ενίοτε αμηχανία και άλλοτε αμφισβητήσεις και αντιδράσεις στους κόλπους της παράταξης του.
Το πολυσυζητημένο “επιτελικό κράτος” ήταν μια ενδεχομένως καλή ιδέα, που εκτρέπεται κατά την εφαρμογή της, οδηγώντας σε ένα συγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης, όπου όλα ξεκινούν και καταλήγουν στο στενό πρωθυπουργικό επιτελείο.
Η διανομή της εξουσίας
Στον προβληματισμό για την αποτελεσματικότητα αυτού του νέου μοντέλου – αμφισβητούμενης “δημοκρατικότητας” κατά την αντιπολίτευση – προστίθενται τώρα οι εκ των έσω επικρίσεις για τις επιλογές προσώπων που θα τεθούν επικεφαλής του νέου μηχανισμού.
Η κριτική που ασκείται μπορεί να είναι μέρος ενός εσωκομματικού πολέμου διανομής της εξουσίας, αλλά δεν στερείται βάσης και ουσίας, αν και πολλοί πολιτικοί σχολιαστές θεωρούν αυτό το ζήτημα “ενδοΝεοδημοκρατική” υπόθεση.
Μεγαλύτερη σημασία αποδίδουν σε κινήσεις και επιλογές του πρωθυπουργού, που συναρτώνται με τις διακηρύξεις του για “ακομμάτιστο κράτος”.
Προσωποκεντρικό σύστημα
Ως αντιπολίτευση ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ΝΔ είχαν κάνει παντιέρα την κατάργηση του “κομματικού κράτους” που υποτίθεται ότι οικοδομούσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – η οποία κατά τα άλλα χαρακτηριζόταν ως “η πλέον ανίκανη στην ιστορία της χώρας”.
Ομως, οι πρώτες τους ενέργειες ως κυβέρνηση συντείνουν ακριβώς στο αντίθετο: Στη συγκρότηση ενός κομματικού και προσωποκεντρικού μηχανισμού εξουσίας, που φροντίζει να ελέγξει πρωτίστως την ενημέρωση, τη διαχείριση πληροφοριών και τις Ανεξάρτητες Αρχές.
Πρώτο δείγμα γραφής και ένδειξη προθέσεων ήταν το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο τέθηκαν υπό τον απόλυτο έλεγχο του πρωθυπουργικού γραφείου όλοι οι δημόσιοι φορείς ενημέρωσης (ΕΡΤ, ΑΠΕ) και συλλογής μυστικών πληροφοριών (ΕΥΠ). Ακολούθησε το ξήλωμα Ανεξάρτητων Αρχών με διαδικασίας αμφίβολης νομιμότητας.
Η διαχείριση της ενημέρωσης
Το πώς αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη την έννοια του “κομματικού κράτους” κατά του οποίου ξιφουλκούσε ως αντιπολίτευση, φάνηκε με την τοποθέτηση ως προέδρου της ΕΡΤ του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Ζούλα: Ο μέχρι πρότινος επικεφαλής του επικοινωνιακού επιτελείου της ΝΔ, στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού και διευθυντής του γραφείου Τύπου του Μαξίμου, επιλέγεται ως ο κατάλληλος άνθρωπος που θα διασφαλίσει την «αντικειμενικότητα και την αμεροληψία» των κρατικών μέσων ενημέρωσης.
Για την επιλογή αυτή εξανέστησαν ακόμη και κομματικά στελέχη, που αντιμετώπισαν με θυμηδία και ειρωνικά σχόλια τις δηλώσεις περί «ακομμάτιστης και ανεξάρτητης ΕΡΤ».
Η κυβέρνηση δικαιούται ασφαλώς κάποια πίστωση χρόνου για να δείξει τι μπορεί να κάνει στα μέτωπα της οικονομίας, των επενδύσεων, της καθημερινότητας του πολίτη κλπ. Χρειάζεται ακόμη χρόνο για να υλοποιήσει το σχέδιο του “επιτελικού κράτους” και να φανεί αν θα είναι λειτουργικό και αποτελεσματικό.
Μέχρι τότε όμως, υπάρχει φόβος να κυριαρχήσει στις επιλογές της η λογική του “κομματικού” κράτους
Χ. Ν.