Άκρως επικίνδυνες παρενέργειες στο τραπεζικό σύστημα και ενδεχομένως στους καταθέτες «βλέπουν» τα εγχώρια τραπεζικά στελέχη πίσω από τη δημόσια συζήτηση των τελευταίων ημερών περί πρόωρης λήξης του παρόντος προγράμματος για την Ελλάδα, λόγω αποχώρησης του ΔΝΤ, και έναρξης διαπραγματεύσεων για ένα νέο, αποκλειστικά ευρωπαϊκό πρόγραμμα.
Οι τελευταίες δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, αφήνουν σαφέστατα να εννοηθεί ότι η γερμανική πλευρά, που έχει πάντα τον τελευταίο λόγο στις αποφάσεις του Eurogroup, απορρίπτει τη συνέχιση του παρόντος προγράμματος μετά την ενδεχόμενη αποχώρηση του ΔΝΤ και θα αξιώσει την πρόωρη λήξη του.
Αυτό θα οδηγούσε στην έναρξη μιας αβέβαιης διαπραγμάτευσης, εν μέσω προεκλογικής περιόδου στην Γερμανία, για ένα νέο πρόγραμμα με μοναδικό πιστωτή τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ο οποίος θα πρέπει, κατά τη γερμανική αντίληψη, να αναλάβει και την εποπτεία της εφαρμογής του, «καπελώνοντας» την «φιλική» για την Ελλάδα Κομισιόν.
Επιπλέον, ο Β. Σόιμπλε υπαινίσσεται ότι θα ζητηθούν για το νέο πρόγραμμα πολύ σκληρά μέτρα από την Ελλάδα, κάτι που προοιωνίζεται εξαιρετικά δύσκολες διαπραγματεύσεις, οι οποίες μάλιστα θα τελούν υπό την αίρεση της έγκρισης της νέας συμφωνίας από τη γερμανική Βουλή, λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες για τις εθνικές εκλογές, τον Σεπτέμβριο.
Σε αυτό το πλαίσιο, εκφράζονται στον τραπεζικό κλάδο φόβοι για σοβαρή αποσταθεροποίηση των τραπεζών, καθώς:
- Ενδεχομένη πρόωρη λήξη του ισχύοντος προγράμματος, όπως συνέβη και στα τέλη Φεβρουαρίου 2015, θα υποχρεώσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να άρει και πάλι το ειδικό καθεστώς κατ’ εξαίρεση αποδοχής των ελληνικών ομολόγων (waiver) για την παροχή χρηματοδότησης στις τράπεζες με το μηδενικό επιτόκιο της ΕΚΤ. Την περίοδο που θα διαρκούν οι διαπραγματεύσεις για το νέο πρόγραμμα, που είναι άγνωστο πόσο θα διαρκέσουν, «μπορεί να ξαναχάσουμε το waiver και θα πρέπει να επιστρέψουμε στον ELA», τόνισε χθες (μιλώντας στον ΣΚΑΪ) η οικονομολόγος και πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Μιράντα Ξαφά. Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι οι απώλειες που θα έχουν οι τράπεζες από τη διαφορά κόστους χρηματοδότησης μεταξύ ELA και τακτικού μηχανισμού της ΕΚΤ δεν θα είναι μεγάλες, αλλά μπορεί να αποδειχθούν σημαντικές, δεδομένου ότι οι τράπεζες ήδη δυσκολεύονται να επιτύχουν το στόχο τους για πέρασμα στην κερδοφορία από φέτος. Επιπλέον, η αβεβαιότητα που θα δημιουργηθεί θα σταματήσει την επιστροφή καταθέσεων και οι τράπεζες θα βρεθούν εκ νέου, αντί να μπαίνουν σε ενάρετο κύκλο, να λειτουργούν σε συνθήκες κρίσης.
- Η διακοπή του παρόντος προγράμματος θα ακυρώσει τις δεσμεύσεις των Ευρωπαίων δανειστών για «πακέτο» χρηματοδότησης 86 δισ. ευρώ μέχρι να συμφωνηθεί ένα νέο πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει ότι και τα κεφάλαια που παραμένουν στην άκρη και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για στήριξη των τραπεζών θα χαθούν και θα αρχίσει από μηδενική βάση μια συζήτηση για το αν χρειάζεται νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οι οποίες, στο μεταξύ, σε ένα περιβάλλον ακραίας αβεβαιότητας, θα έχουν χάσει το βηματισμό τους στην αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων και θα είναι δύσκολο να υποστηριχθεί ότι δεν θα χρειασθούν νέα κεφάλαια. Μια συζήτηση για νέα ανακεφαλαιοποίηση, όμως, από μηδενική βάση και ενώ έχει ενεργοποιηθεί η κοινοτική οδηγία για το bail-in, φανατικός θιασώτης της οποίας είναι ο Β. Σόιμπλε, μπορεί να κρύβει σοβαρούς κινδύνους για τις καταθέσεις, όπως φοβούνται τραπεζικά στελέχη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τις ανησυχίες αυτές συμμερίζεται ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι θα πρέπει να κλείσει χωρίς άλλη καθυστέρηση η δεύτερη αξιολόγηση.
Πρόκειται, μάλιστα, για ένα προβληματισμό που δεν αφήνει αδιάφορη την κυβέρνηση και εκτιμάται ότι βαρύνει σημαντικά στην απόφαση των τελευταίων 24ώρων να γίνουν οι απαιτούμενοι συμβιβασμοί, ώστε να κλείσει η αξιολόγηση και να αποφευχθεί ο κίνδυνος να ακυρωθεί το ισχύον πρόγραμμα και να περιέλθει η οικονομία και το τραπεζικό σύστημα σε νέα φάση αβεβαιότητας και αποσταθεροποίησης.