Τους Χάρτες Κινδύνων 2018 με αναφορά στον Πολιτικό Κίνδυνο, στην Τρομοκρατία και την Πολιτική βία που δημιουργήθηκαν σε συνεργασία με την Continuum Economics και την The Risk Advisory Group δημοσίευσε η ΑΟΝ
• Πολιτική βία: Η πιθανότητα διακρατικής σύγκρουσης, ακόμη και ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις, βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ο αυξανόμενος γεωπολιτικός ανταγωνισμός και η αδύναμη ηγεσία στη διεθνή διπλωματία, συνέβαλαν σε αυξημένους κινδύνους ένοπλων συγκρούσεων τον περασμένο χρόνο.
• Τρομοκρατία: Ο αριθμός των τρομοκρατικών επιθέσεων στις δυτικές χώρες διπλασιάστηκε σε 204 το 2017 από 96 το 2016, παρόλο που οι απώλειες παρέμειναν σε παρόμοια επίπεδα. Ορισμένες εμπόλεμες ζώνες σε διεθνές επίπεδο, εξακολουθούν να λειτουργούν ως εκκολαπτήρια για διεθνή τρομοκρατία, αν και η παγκόσμια απειλή από το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται να μειώνεται.
• Πολιτικός Κίνδυνος: Την προηγούμενη χρονιά παρατηρήθηκε αύξηση του πολιτικού κινδύνου σε 11 χώρες, με την κλιματική αλλαγή και τις απότομες αλλαγές στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων να αποδυναμώνουν τις δημοσιονομικές θέσεις των χωρών, οι οποίες εξακολουθούν να κάνουν προσπάθεια για ανάκαμψη, έχοντας αντιμέτωπες την επιδείνωση της πολιτικής βίας και τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Τρομοκρατία και Πολιτική Βία
Οι κίνδυνοι από την πολιτική βία αυξάνονται παγκοσμίως λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, της εξασθένισης της φιλελεύθερης δημοκρατικής διακυβέρνησης και των μεταδιδόμενων επιπτώσεων από τις χρόνιες συγκρούσεις διεθνώς.
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, οι περισσότερες αξιολογήσεις του επιπέδου κινδύνου των χωρών, παρουσίασαν αύξηση (17 περιπτώσεις) έναντι μείωσης (6 περιπτώσεις). Την τρέχουσα χρονιά:
• το 40% των χωρών έχουν έκθεση σε τρομοκρατία και σε κίνδυνο δολιοφθοράς
• το 60% σε κίνδυνο εμφάνισης εμφύλιων διαμαχών και
• το 33% σε εξέγερση, πόλεμο ή κίνδυνο πραξικοπήματος.
Σαράντα έξι χώρες ή περιοχές χαρακτηρίζονται πλέον με υψηλό ή σοβαρό επίπεδο κινδύνου, αντιπροσωπεύοντας το 22% του συνόλου, παγκοσμίως.
Η πιθανότητα διακρατικής σύγκρουσης, ακόμη και ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις, βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ο αυξανόμενος γεωπολιτικός ανταγωνισμός και η αδύναμη ηγεσία στη διεθνή διπλωματία, συνέβαλαν σε αυξημένους κινδύνους ένοπλων συγκρούσεων τον περασμένο χρόνο. Οι αυξανόμενοι ρυθμοί πόλωσης σε πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα στις ώριμες δημοκρατίες και οι διαιρέσεις μεταξύ των Δυτικών δυνάμεων, ενόψει σύνθετων απειλών και κινδύνων, συνέβαλαν επίσης στην επιδείνωση της παγκόσμιας ασφάλειας και σε μεγαλύτερη στρατηγική αβεβαιότητα.
Ο αριθμός των τρομοκρατικών επιθέσεων στις Δυτικές χώρες το 2017 (204) ήταν περίπου διπλάσιος από το 2016 (96), αλλά ο συνολικός αριθμός των θυμάτων και τις δύο χρονιές ήταν γενικά ο ίδιος (1.092 το 2017), πράγμα που σημαίνει ότι η θνησιμότητα των επιθέσεων έχει μειωθεί.
Ειδικότερα, η απειλή που προέρχεται από το Ισλαμικό Κράτος έχει σταματήσει να εξαπλώνεται - αλλά δεν έχει ακόμη υποχωρήσει. Το Ισλαμικό Κράτος ήταν υπεύθυνο για τρομοκρατικές επιθέσεις σε 29 χώρες και πέντε ηπείρους το 2017, έχοντας πραγματοποιήσει επιθέσεις στον ίδιο αριθμό χωρών το 2016 και παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τις 19 χώρες το 2015. Η παγκόσμια εμβέλεια του Ισλαμικού Κράτους, φαίνεται πως έχει κορυφωθεί και είναι πιθανό ο αριθμός των χωρών, στις οποίες είναι σε θέση να πραγματοποιήσει επιθέσεις ή να εμπνεύσει άλλους να το πράξουν, να μειωθεί το 2018.
Όσον αφορά στον κλάδο του τουρισμού, θα πρέπει να διαχειριστεί τους κινδύνους που επιφέρει η αυξημένη τρομοκρατία, καθώς θεωρείται ιδιαίτερα ελκυστικός στόχος για ορισμένες τρομοκρατικές οργανώσεις. Το 2017, υπήρξαν τουλάχιστον 35 επιθέσεις παγκοσμίως, οι οποίες στόχευαν άμεσα σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την τουριστική βιομηχανία, όπως ξενοδοχεία και θέρετρα, νυχτερινά κέντρα, πολιτική αεροπορία και αξιοθέατα επισκεπτών.
Πολιτικός Κίνδυνος
Την προηγούμενη χρονιά, ο πολιτικός κίνδυνος αυξήθηκε σε έντεκα χώρες, σε σύγκριση με δύο μόνο χώρες που εμφάνισαν μείωση του κινδύνου, επιδεικνύοντας την επιμονή του πολιτικού κινδύνου διεθνώς και παρουσιάζοντας την αξιοσημείωτη επιδείνωση της πολιτικής βίας και των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα. Το επίπεδο κινδύνου αρκετών χωρών, σε ότι αφορά τη διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας, έχει αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής και της αποδυνάμωσης της δημοσιονομικής θέσης των χωρών.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι, κατά το τελευταίο έτος οι εμπορικές διασυνδέσεις των ασιατικών χωρών απομακρύνθηκαν από τις ΗΠΑ και στράφηκαν προς την Κίνα. Αυτό οφείλεται στην οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και την άνοδό της ως εμπορικού γίγαντα. Κατά τη διάρκεια της ανόδου της Κίνας, οι εξαγωγές των ασιατικών χωρών προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν από το 23% των συνολικών εξαγωγών το 2000, σε 12% τα τελευταία χρόνια, όπου και σταθεροποιήθηκαν. Κατά την ίδια περίπου αναλογία, οι εξαγωγές των ασιατικών χωρών προς την Κίνα υπερδιπλασιάστηκαν την τελευταία δεκαετία, φτάνοντας σήμερα σχεδόν το 23%.
Ο πολιτικός κίνδυνος στη Λατινική Αμερική αυξάνεται εν μέσω μιας δραστήριας εκλογικής περιόδου, προκαλώντας καθυστέρηση σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη Βραζιλία και φόβους για ακύρωση των μεταρρυθμίσεων στο Μεξικό. Οι μεγάλες χώρες κινδυνεύουν να εκλέξουν λαϊκιστικές κυβερνήσεις και οι μικρότερες χώρες βιώνουν τον δικό τους πολιτικό κίνδυνο, κατά την αναλογία τους.
Σε γενικές γραμμές, η περιοχή που αντιμετωπίζει τις περισσότερες υποβαθμίσεις, στις ανάλογες αξιολογήσεις, είναι η Αφρική. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις εντός των χωρών, η διάβρωση της δημοκρατικής διακυβέρνησης και τα ολοένα και συχνότερα σκάνδαλα διαφθοράς, έχουν οδηγήσει σε μεγαλύτερη πολιτική βία. Οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος και η Boko Haram, εκμεταλλεύονται εύθραυστους θεσμούς και αδύναμα σύνορα. Σε άλλες περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, υπάρχουν χώρες που παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο κινδύνου, όπως: το Ιράκ, η Συρία, η Υεμένη και η Αίγυπτος. Η αστάθεια και η βία στην περιοχή, έχουν διαχυθεί σε γειτονικές χώρες, υπονομεύοντας το εμπόριο και τον τουρισμό