Μάχη για να διατηρήσουν τη δυναμική που έχουν αποκτήσει στις διεθνείς αγορές δίνουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, μέσα σε ένα αβέβαιο και εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον. Η επέλαση της πανδημίας ανέτρεψε πλήρως το σκηνικό στην παγκόσμια οικονομία και αναπόφευκτα επηρεάζει και τη ζήτηση για τα ελληνικά προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, οι ελληνικές εξαγωγές στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους άντεξαν τις πιέσεις, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά ότι αποτελούν βασικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας. Μάλιστα, χωρίς τα πετρελαιοειδή οι ελληνικές εξαγωγές κατά το εξεταζόμενο διάστημα πέτυχαν να κρατήσουν το θετικό πρόσημο κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες.
Αυτή είναι η εκτίμηση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων ενώ όπως σημειώνει ο σύνδεσμος, με βάση τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το πρώτο τρίμηνο του 2020 για τις εξαγωγές κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η σταθεροποίηση των ελληνικών αποστολών προκύπτει από τη μείωση των εξαγωγών των καυσίμων και των πρώτων υλών που αντισταθμίζεται όμως από την αύξηση των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων, των βιομηχανικών προϊόντων και των ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ) του συνδέσμου, επί των προσωρινών στοιχείων της ΕΛ-ΣΤΑΤ, οι εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, μειώθηκαν κατά 25 εκατ. ευρώ ή κατά -0,3% και ανήλθαν σε 7,98 δισ. ευρώ από 8,01 δισ. Ευρώ, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή αυξήθηκαν στα 5,94 δισ. ευρώ από 5,66 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 277,6 εκατ. ευρώ ή κατά 4,9 %.
Οι εισαγωγές στο διάστημα Ιανουαρίου – Μαρτίου 2020 μειώθηκαν κατά 271.5 εκατ. ευρώ ή κατά -1,9%, με τη συνολική τους αξία να διαμορφώνεται στα 13,36 δισ. ευρώ έναντι 13,63 δισ. ευρώ κατά το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εισαγωγές μειώθηκαν στα 9,95 δισ. ευρώ από 9,99 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 42 εκατ. ευρώ ή κατά -0,4%.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω κινήσεων, το εμπορικό έλλειμμα υποχώρησε το πρώτο τρίμηνο του 2020 κατά 246,5 εκατ. ευρώ ή κατά -4,4%, στα 5,38 δισ. ευρώ από 5,62 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε στα 4,01 δισ. ευρώ από 4,33 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 319,3 εκατ. ευρώ, ή κατά -7,4%.
Η Ιταλία εξακολουθεί να είναι πρώτη στη λίστα προορισμού των ελληνικών εξαγωγών
Η Ιταλία εξακολουθεί και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2020 να αποτελεί το σημαντικότερο προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γερμανία. Ακολουθούν η Κύπρος και η Βουλγαρία με άνοδο μίας θέσης στη σχετική κατάταξη και η Τουρκία, προς την οποία η μείωση των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων (κατά -3,3%), οδήγησε στην απώλεια μιας θέσης στη λίστα των κυριότερων προορισμών.
Στην 6η θέση, με άνοδο δύο (από την 8η) βρίσκεται η Γαλλία, ενώ στην 7η θέση αναρριχήθηκαν οι ΗΠΑ, κερδίζοντας 3 θέσεις (από τη 10η). Η Ισπανία ανέβηκε στην 8η κερδίζοντας μία θέση (από την 9η), ενώ η Ρουμανία καταλαμβάνει την 9η έναντι της 11ης που κατείχε στο πρώτο τρίμηνο του 2019. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνει το Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο κατρακύλησε από την 7η στη 10η θέση.
Πλην της πρώτης δεκάδας των χωρών-πελατών των ελληνικών προϊόντων για το πρώτο τρίμηνο του 2020, αξίζει να σημειωθούν, η άνοδος στην κατάταξη της Κίνας (11η θέση από 12η) και της Ουγγαρίας (26η θέση από 36η) καθώς και της Ιαπωνίας (24η θέση από 40η) σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Ως προς τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών ανά οικονομική ένωση, σημειώνεται αύξηση κατά 10,3% προς την Ε.Ε., οι αποστολές προς τις 18 χώρες της Ευρωζώνης, αυξήθηκαν κατά 9,1%, ενώ ανοδικά κινήθηκαν οι εξαγωγές προς τις χώρες του ΟΟΣΑ, με αύξηση της τάξης του 7,6% και προς τις χώρες του G7 κατά 16%. Οι εξαγωγές όμως προς τις αναδυόμενες BRICS μειώθηκαν κατά -18,6%, όπως και προς τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του OPEC κατά -29,2%. Προς τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου η συρρίκνωση ήταν της τάξεως του -43,4%.
Τα πιο δημοφιλή προϊόντα
Αντίστοιχα, ως προς τη σύνθεση των εξαγωγών κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η στασιμότητα (-0,2%) οφείλεται στις αντίρροπες δυνάμεις που αναπτύχθηκαν. Από τη μία η ανοδική τάση των εξαγωγών αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων, καθώς και των μικρών όμως σε αξία ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορίες και από την άλλη η πτωτική τάση που παρουσιάζουν οι πρώτες ύλες και τα καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα, ενισχυμένες καταγράφονται οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων κατά 19,5%, των βιομηχανικών κατά 3,6% και των ειδών και συναλλαγών μη ταξινομημένων κατά κατηγορίες κατά 5,8%. Αντίθετα, οι εξαγωγές των πρώτων υλών εμφανίζουν μείωση -17,4%, όπως και οι εξαγωγές των καυσίμων κατά -14,5%.
Τα προϊόντα πετρελαίου αποτελούν και για το τρίμηνο Ιανουάριος-Μάρτιος 2020, το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, παρά τη μείωση που σημείωσαν οι εξαγωγές τους. Στη 2η θέση, με αύξηση 39,3% ακολουθούν τα φάρμακα, στην 3η θέση ανήλθαν (από την 4η) τα προϊόντα αλουμινίου, ενώ στην 4η θέση «σκαρφάλωσε» (από τη 13η) το παρθένο ελαιόλαδο.
Στην 5η θέση στη λίστα των κυριότερων εξαγώγιμων ελληνικών προϊόντων βρίσκεται το βαμβάκι, με υποχώρηση κατά δύο θέσεις και στην 6η (από την 7η θέση) οι εξαγωγές μη κατεψυγμένων λαχανικών.
Τις θέσεις 7 έως 9 συμπληρώνουν κατά σειρά, οι εξαγωγές σωλήνων κάθε είδους, τα άλλα τυριά (των οποίων το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών είναι η φέτα) και τα ιχθυηρά. Η πρώτη δεκάδα κλείνει με τα εμπιστευτικά προϊόντα, τα οποία καταγράφουν άνοδο 2 θέσεων (από 12η) λόγω της αύξησης των εξαγωγών τους κατά 11,2% στο πρώτο τρίμηνο του 2020.
Η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Χριστίνα Σακελλαρίδη σχολιάζοντας τα παραπάνω έκανε την εξής δήλωση:
«Οι ελληνικές εξαγωγές βρίσκονται μπροστά σε μια πρωτοφανή πρόκληση, η οποία δεν έχει προηγούμενο. Οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομία και κατ’ επέκταση στη διεθνή ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών δυσχεραίνουν την προσπάθεια των ελληνικών επιχειρήσεων να μεγαλώσουν το αποτύπωμά τους στις διεθνείς αγορές.
Ο κύριος προβληματισμός έγκειται στις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης σε μεσο-μακροπρόθεσμο επίπεδο στις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο που αποτελούν βασικούς προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς και την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, η οποία καλείται για μια ακόμη φορά να αντεπεξέλθει σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες.
Μέχρι στιγμής πάντως, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να κρατήσουν ανοιχτά τα δίκτυα διανομής και μαζί τη θέση τους στο εξωτερικό, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα στο πρώτο τρίμηνο του 2020. Μάλιστα, ο κλάδος των αγροδιατροφικών προϊόντων και των τροφίμων έχει επιδείξει ιδιαίτερη ανθεκτικότητα, συνεχίζοντας ακάθεκτος την ανοδική πορεία εκτός συνόρων. Μια ιδιαίτερα ενθαρρυντική εξέλιξη για τη συνέχεια.
Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο να υπάρξει ειδική μέριμνα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ειδικά στο κομμάτι που αφορά στην τόνωση της ρευστότητας και στην αποκλιμάκωση της φορολογίας».