Αίσθηση προκάλεσε δήλωση το υφυπουργού Παιδείας, Θεοδόσης Πελεγρίνης, ο οποίος μιλώντας για την Μικρασιατική Καταστροφή και τα δεινά που έχει υποστεί ο ελληνισμός, απέδωσε στους Εβραίους "τακτική οικειοποίησης" του Ολοκαυτώματος με απώτερο στόχο την εξασφάλιση αισθημάτων συμπάθειας του πολιτισμένου κόσμου για όσα υπέστησαν".
Μιλώντας στη Βουλή, ο κ. Πελεγρίνης παρότρυνε τους Ελληνες να οικειοποιηθούν με ανάλογο τρόπο τις καταστροφές που έχουν υποστεί και μέσα στο κλίμα συμπάθειας που θα διαμορφωθεί «ενδεχομένως η διεκδίκηση αποζημιώσεων [...] μπορεί να καταστεί αποτελεσματική
Οι δηλώσεις του αυτές, προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων, με το ΠΑΣΟΚ να τονίζει πως «η εθνολαϊκιστική αφήγηση της κυβέρνησης είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά και συστατικά της. Αυτή τη φορά όμως ξεπεράστηκε κάθε όριο. Ο κ. Πελεγρίνης εξέφρασε από το βήμα της Βουλής έναν απροκάλυπτο αντισημιτισμό μιλώντας για οικειοποίηση της έννοιας του Ολοκαυτώματος από τους Εβραίους. Χωρίς δισταγμό προσέβαλε τους Έλληνες Εβραίους διαχωρίζοντας τους από τον εθνικό κορμό». Στη συνέχεια, η Χαριλάου Τρικούπη τον κατηγόρησε πως πρότεινε «την οικειοποίηση από τη χώρα μας της έννοιας της καταστροφής έτσι ώστε η χώρα να κερδίσει συμπάθεια και χρήμα. Έπαιξε με κυνισμό με την ιστορική μνήμη προσβάλλοντας την βάναυσα. Αφησε άφωνους τους υγιώς σκεπτόμενους πολίτες αυτής της χώρας. Η αρχισυνταξία της κομματικής εφημερίδας Αυγή, όμως, έσπευσε να δημοσιεύσει την ομιλία υιοθετώντας εμμέσως πλην σαφώς το περιεχόμενό της» συνεχίζει το ΠΑΣΟΚ, το οποίο ζητά την «αποπομπή του κ. Πελεγρίνη και την έκφραση συγνώμης σε όσους προσέβαλε από τη μεριά της κυβέρνησης».
Το Ποτάμι ζητά την παραίτηση του Πελεγρίνη, αναφέροντας:
«Να θυμίσουμε στον κ. υφυπουργό ότι οι Εβραίοι της Ευρώπης εξολοθρεύθηκαν κατά το Ολοκαύτωμα. Εκατομμύρια πέθαναν στα κρεματόρια. Δεν έκαναν δικό τους το Ολοκαύτωμα (αυτό σημαίνει το ρήμα οικειοποιούμαι). Η ιστορική μνήμη δεν είναι ερασιτεχνική θεατρική παράσταση, ούτε παιχνίδι λέξεων. Ιδίως όταν μιλάς για το Απόλυτο Κακό, το Ολοκαύτωμα. «Είναι βάρβαρο να γράφεις ποίηση μετά το Άουσβιτς», είχε πει ένας μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος. Δεν το έχει ακούσει ο καθηγητής φιλοσοφίας κ. Πελεγρίνης; Οι δηλώσεις του είναι ένα βήμα πριν από το νεγκασιονισμό, την άρνηση του Ολοκαυτώματος, που αποτελεί αγώνα ζωής για τους ακροδεξιούς όλων των εποχών και όλου του κόσμου.
Αν έχει λίγο φιλότιμο ο κ. Πελεγρίνης, να ζητήσει συγγνώμη και μετά να παραιτηθεί. Άλλωστε ο Πρωθυπουργός δεν πρόκειται να τον αποπέμψει. Αυτά για την κυβέρνηση είναι λεπτομέρειες, λεπτομέρειες της ιστορίας».
Πελεγρίνης: εκ παραδρομής
Από την πλευρά του, ο κ. Πελεγρίνης προχώρησε σε διευκρινιστική ανακοίνωση, τονίζοντας πως εκ παραδρομής ανέφερε την λέξη "οικειοποίηση" και πως ήθελε να πει την λέξη "ανάδειξη".
Ειδικότερα τονίζει: «Εξ αφορμής κακόβουλων δημοσιευμάτων, στα οποία διαστρεβλώθηκε η αναφορά μου στον εβραϊκό λαό κατά την ομιλία μου στην ολομέλεια της Βουλής στις 15 Σεπτεμβρίου 2016, δηλώνω κατηγορηματικά ότι στην συγκεκριμένη περικοπή της ομιλίας μου, εξέφρασα τον σεβασμό και την συμπάθεια μου προς τον εβραϊκό λαό για τις διώξεις που υπέστη από τους ναζί, όπως κάθε αμερόληπτος αναγνώστης μπορεί να διαπιστώσει αν ανατρέξει στο ίδιο το κείμενο μου. Η εκ παραδρομής χρήση της λέξης 'οικειοποίηση', αντί της λέξης 'ανάδειξη', δεν αλλοιώνει το νόημα των όσων υποστήριξα από το βήμα της Βουλής» αναφέρει στην ανακοίνωσή του.
Η ομιλία του στη Βουλή
«Όσο κι αν το ολοκαύτωμα παραπέμπει, γενικώς, στον διωγμό και στην γενοκτονία που επιχειρεί κάποιο κράτος ή καθεστώς εναντίον εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών ή πολιτικών ομάδων, που δρουν στους κόλπους ενός λαού, οι Εβραίοι πέτυχαν να ταυτίσουν το ολοκαύτωμα προς την τραγική μοίρα του έθνους των, προκειμένου να αναδείξουν τα εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος εις βάρος των, με απώτερο στόχο να προκαλέσουν την οργή εναντίoν εκείνων που εγκλημάτησαν κατά της εθνικής των υπόστασης και την συμπάθεια του πολιτισμένου κόσμου για όσα υπέστησαν. Με υπομονή και επιμονή εξασφάλισαν την οικειοποίηση του ολοκαυτώματος έτσι, ώστε να διεκδικήσουν την δικαίωσή τους.
»Με ανάλογο τρόπο, ίσως, θα μπορούσαμε, κι εμείς, να οικειοποιηθούμε την καταστροφή, σταθερό παρακολούθημα της ιστορίας του ελληνισμού. Επειδή πρόκειται δε για την διαμόρφωση μιας νοοτροπίας και, ως εκ τούτου, αποτελεί ζήτημα παιδείας, η προσήκουσα εκστρατεία θα ήταν σκόπιμο, ίσως, να αναληφθεί, σε πρώτη φάση, από τις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης –από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας, την Ακαδημία Αθηνών, και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα Πανεπιστήμια, έως τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Ο όρος καταστροφή –ίδιος στις λατινογενείς γλώσσες: στα αγγλικά catastrophe, στα γαλλικά catastrophe, στα γερμανικά Katastrophe, στα ιταλικά catastrofe, στα ισπανικά catástrofe– μπορεί να συντελέσει στην ευρεία εξάπλωση της οικειοπoίησης του εκ μέρους μας.
»Μέσα στο κλίμα συμπάθειας, που ήθελε διαμορφωθεί από την συσχέτιση του ελληνισμού προς την καταστροφή, ενδεχομένως η διεκδίκηση αποζημιώσεων για όσα υπέστημεν εξ υπαιτιότητος άλλων να μπορεί να καταστεί αποτελεσματική. Να δειχθεί ότι η διεκδίκηση αυτή είναι αίτημα αποκατάστασης του δικαίου, και όχι ζήτημα αντιπαράθεσης προς αυτόν ή εκείνον τον λαό.
»Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η προτεινόμενη οικειοποίηση της καταστροφής από τον ελληνισμό θα χρειαστεί χρόνο, για να επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Είναι δείγμα σωφροσύνης, όμως, να περιμένεις προετοιμαζόμενος παρά να σπεύδεις ανέτοιμος.»