Πώς αντιμετωπίζεται μια εταιρεία διαχείρισης δανείων που υποπίπτει σε σοβαρές παραβάσεις των κανόνων συμπεριφοράς προς τους δανειολήπτες; Αν και οι servicers έχουν γιγαντωθεί στην Ελλάδα και διαχειρίζονται δάνεια αξίας άνω των 90 δισ. ευρώ, το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο δεν δίνει απόλυτα σαφή απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Όμως, η ευρωπαϊκή Οδηγία για τα NPL (Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια), που θα πρέπει να εφαρμοσθεί από την Ελλάδα ως το τέλος του έτους, δίνει μια πολύ πιο σαφή απάντηση: στον servicer θα πρέπει να βάζει «λουκέτο» η εποπτική αρχή.
Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν βιάζεται ιδιαίτερα να ολοκληρώσει την προεργασία για την ενσωμάτωση στη νομοθεσία της Οδηγίας 2021/2167 που έχει εγκριθεί από τον Νοέμβριο του 2021 και ήδη έχει ενταχθεί στο εθνικό δίκαιο πολλών κρατών. Όπως δήλωσε (στο in.gr) ο Γιάννης Στουρνάρας, «θα το έχουμε (σ.σ.: το σχέδιο νόμου) στην επόμενη κυβέρνηση, όταν με το καλό εγκατασταθεί θα στείλουμε στον νέο υπουργό Οικονομικών τις νομοθετικές μας προτάσεις, πώς μπορούμε να βελτιώσουμε και τον χώρο αυτό». Έτσι, η ενσωμάτωση της Οδηγίας αναμένεται να γίνει πολύ κοντά στη λήξη της σχετικής προθεσμίας.
Τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης δανείων, που εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος (εκτός της εποπτικής δικαιοδοσίας της ΤτΕ βρίσκονται τα funds που αγοράζουν δάνεια) λειτουργούν με βάση τους εθνικούς κανόνες και για τη συμπεριφορά τους ισχύει το πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί με των Κώδικα Δεοντολογίας, όπως αυτός αναθεωρήθηκε και ισχύει από τον Μάιο του 2021.
Με την προσαρμογή στο κοινοτικό δίκαιο, μένει να φανεί πώς θα γίνει και μια σημαντική προσθήκη στην ελληνική νομοθεσία, δηλαδή η διαδικασία όπου η εποπτική αρχή, εν προκειμένω η Τράπεζα της Ελλάδος, θα εξετάζει πιθανές και καταγγελλόμενες παραβάσεις της νομοθεσίας από εταιρείες διαχείρισης, ώστε να προχωρά στην επιβολή ακόμη και της... εσχάτης των ποινών, δηλαδή στην αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του servicers.
Σύμφωνα με κοινοτική Οδηγία (άρθρο 8 με θέμα την ανάκληση της άδειας λειτουργίας), «τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους καταγωγής διαθέτουν τις απαραίτητες εξουσίες εποπτείας, διεξαγωγής ερευνών και επιβολής κυρώσεων, προκειμένου να ανακαλούν την άδεια λειτουργίας που έχει χορηγηθεί σε διαχειριστή πιστώσεων».
Η ανάκληση της άδειας λειτουργίας προβλέπεται σε αρκετές περιπτώσεις, και, μεταξύ αυτών, στην περίπτωση που ο διαχειριστής πιστώσεων «διαπράττει σοβαρή παράβαση των εφαρμοστέων κανόνων, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών διατάξεων για τη μεταφορά της παρούσας οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, ή άλλων κανόνων προστασίας των καταναλωτών».
Κανόνες συμπεριφοράς στους δανειολήπτες
Η Οδηγία θέτει ορισμένους βασικούς κανόνες συμπεριφοράς στους δανειολήπτες όχι μόνο των εταιρειών διαχείρισης πιστώσεων, αλλά και των funds που αγοράζουν δάνεια. Όπως αναφέρει,
- Τα κράτη μέλη απαιτούν από τους αγοραστές πιστώσεων και τους διαχειριστές πιστώσεων στις σχέσεις τους με τους δανειολήπτες:
α) να ενεργούν καλόπιστα, δίκαια και επαγγελματικά·
β) να παρέχουν στους δανειολήπτες πληροφορίες δεν είναι παραπλανητικές, ασαφείς ή ψευδείς·
γ) να σέβονται και να προστατεύουν τα προσωπικά στοιχεία και την ιδιωτική ζωή των δανειοληπτών·
δ) να επικοινωνούν με τους δανειολήπτες με τρόπο που δεν συνιστά παρενόχληση, καταναγκασμό ή αθέμιτη επιρροή.
- Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι, ύστερα από οποιαδήποτε μεταβίβαση των δικαιωμάτων πιστωτή στο πλαίσιο μιας μη εξυπηρετούμενης σύμβασης πίστωσης (...) ο διαχειριστής πιστώσεων, αποστέλλει στον δανειολήπτη γνωστοποίηση, σε χαρτί ή σε άλλο σταθερό μέσο, στην οποία περιλαμβάνονται τουλάχιστον με τα εξής:
α) πληροφορίες για την πραγματοποιηθείσα μεταβίβαση, συμπεριλαμβανομένης της ημερομηνίας μεταβίβασης·
β) τα στοιχεία ταυτότητας και τα στοιχεία επικοινωνίας του αγοραστή πιστώσεων·
γ) μετά τον ορισμό του, τα στοιχεία ταυτότητας και τα στοιχεία επικοινωνίας του διαχειριστή πιστώσεων·
δ) μετά τον ορισμό του, αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την άδεια λειτουργίας διαχειριστή πιστώσεων που έχει χορηγηθεί σύμφωνα με το άρθρο 7·
ε) κατά περίπτωση, τα στοιχεία ταυτότητας και τα στοιχεία επικοινωνίας του παρόχου πιστωτικών υπηρεσιών·
στ) παρουσιαζόμενη με διακριτό τρόπο, αναφορά σημείου επαφής στον αγοραστή πιστώσεων ή στον διαχειριστή πιστώσεων και, κατά περίπτωση, στον πάροχο πιστωτικών υπηρεσιών, από το οποίο μπορούν να λαμβάνονται πληροφορίες όταν χρειάζεται·
ζ) πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης κατά τη στιγμή της γνωστοποίησης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες και άλλες επιτρεπόμενες χρεώσεις·
η) δήλωση ότι εξακολουθεί να ισχύει όλη η σχετική ενωσιακή και εθνική νομοθεσία που αφορά ιδίως την εκτέλεση των συμβάσεων, την προστασία των καταναλωτών, τα δικαιώματα του δανειολήπτη και το ποινικό δίκαιο·
θ) την ονομασία, τη διεύθυνση και τα στοιχεία επικοινωνίας των αρμόδιων αρχών του κράτους μέλους στο οποίο έχει την κατοικία του ο δανειολήπτης ή έχει την καταστατική του έδρα ή, εάν σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο δεν έχει καταστατική έδρα, έχει τα κεντρικά του γραφεία και στις οποίες ο δανειολήπτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία.