Η βία στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη έχει αυξηθεί μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και την έναρξη των ισραηλινών βομβαρδισμών εναντίον της Λωρίδας της Γάζας, ενώ έχουν σημειωθεί και συγκρούσεις μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της Χεζμπολάχ στα λιβανέζικα σύνορα, εγείροντας ανησυχίες ότι η κατεχόμενη παλαιστινιακή περιοχή ενδέχεται να αποτελέσει το «τρίτο μέτωπο» του πολέμου.
Το Ισραήλ έχει εξαπολύσει πόλεμο εναντίον της παλαιστινιακής Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, από την οποία οι Ισραηλινοί στρατιώτες αποσύρθηκαν το 2005. Όμως το Ισραήλ εξακολουθεί να ελέγχει τη Δυτική Όχθη, την οποία κατέλαβε στον πόλεμο του 1967.
Οι δυτικές χώρες που στηρίζουν το Ισραήλ ανησυχούν ότι η σύγκρουση μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της Χαμάς θα εξαπλωθεί στον Λίβανο, ενώ τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης εκτιμούν ότι η Δυτική Όχθη ενδέχεται να αποτελέσει ένα τρίτο μέτωπο.
Οι συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών στρατιωτικών και Εβραίων εποίκων, από τη μία πλευρά, και Παλαιστινίων, από την άλλη, έχουν ήδη αποδειχθεί φονικές. Περισσότεροι από 80 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη Δυτική Όχθη από τις 7 Οκτωβρίου, ενώ οι ισραηλινές αρχές έχουν συλλάβει περισσότερους από 900.
Οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιδρομή και εξαπέλυσαν αεροπορική επίθεση εναντίον παλαιστινιακού καταυλισμού προσφύγων στη Δυτική Όχθη χθες, Πέμπτη,, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 12 ανθρώπους, δήλωσαν Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι, ενώ η ισραηλινή αστυνομία επεσήμανε ότι ένα μέλος της έχασε τη ζωή του στη διάρκεια της επιδρομής.
Η βία αποτελεί πρόκληση τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για την Παλαιστινιακή Αρχή, το μοναδικό παλαιστινιακό κυβερνητικό σώμα που αναγνωρίζεται διεθνώς και έχει την έδρα του στη Δυτική Όχθη.
Ο ισραηλινός στρατός τόνισε ότι βρίσκεται σε υψηλό συναγερμό και προετοιμάζεται για επιθέσεις, περιλαμβανομένων από μέλη της Χαμάς στη Δυτική Όχθη.
Η Χαμάς προσπαθεί «να περικυκλώσει το Ισραήλ με έναν πόλεμο με δύο ή τρία μέτωπα», στα σύνορα με τον Λίβανο και στη Δυτική Όχθη, εκτίμησε ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού αντισυνταγματάρχης Τζόναθαν Κόνρικους μιλώντας στο Reuters. «Η απειλή είναι αυξημένη», τόνισε.
«Δώστε όπλα στους ανθρώπους»
Στη Ραμάλα τα συνθήματα που ακούστηκαν αυτή την εβδομάδα υπέρ της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς – οργάνωσης που είναι αντίπαλη της Παλαιστινιακής Αρχής—έδειξαν ότι αυξάνεται η επιθυμία μεταξύ των κατοίκων της Δυτικής Όχθης για ένοπλη αντίσταση.
«Δώστε στους ανθρώπους όπλα. Αφήστε τους να συγκρουστούν. Θα δείξουμε τι μπορούμε να κάνουμε», δήλωσε ο Σάλαχ, ένας 20χρονος διαδηλωτής.
Ο αξιωματούχος της Φάταχ Μουαφάκ Σεγούιλ είπε στο Reuters: «Θα πρέπει να αφήσουμε τα χαλινάρια και να χρησιμοποιήσουμε κάθε μέσο για να πολεμήσουμε την κατοχή».
Άλλοι είναι λιγότερο έτοιμοι να πολεμήσουν.
Ο Νιζάρ Μουγράμπι, ιδιοκτήτης αρχιτεκτονικού γραφείου, δήλωσε αηδιασμένος από την επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, αλλά δεν είναι έτοιμος να πάρει τα όπλα.
«Ο Νετανιάχου θέλει να πολεμήσει, ο Χανίγιε θέλει να πολεμήσει – βάλτε τους στην έρημο με όπλα και αφήστε τους να πυροβολούν ο ένας τον άλλο», είπε αναφερόμενος στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον επικεφαλής της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε.
Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι και Ισραηλινοί αναλυτές δηλώνουν ότι πολλοί παράγοντες τροφοδοτούν την ένταση, αλλά παράλληλα περιορίζουν και το εύρος της, προς το παρόν.
Ο ένας παράγοντας είναι οι εκατοντάδες συλλήψεις που έχει κάνει το Ισραήλ.
Η Χαμάς επικαλέστηκε τις επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη ως έναν από τους λόγους της επίθεσής της στις 7 Οκτωβρίου.
Όμως οι συλλήψεις έχουν περιορίσει τη βία στη Δυτική Όχθη, σύμφωνα με τον Σάλαχ αλ Χαουάτζα, έναν 52χρονο ακτιβιστή κατά των εβραϊκών οικισμών. «Στη Γάζα η Χαμάς έχει αρκετό χρόνο να οργανωθεί στρατιωτικά», σημείωσε. «Εδώ, οι δυνάμεις κατοχής επεμβαίνουν καθημερινά. Δεν υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη στρατιωτικών ή πολιτικών δυνάμεων».
Δυτική Όχθη: ένα περίπλοκο σύμπλεγμα
Την ώρα που η Χαμάς ελέγχει αυστηρά τον αποκλεισμένο θύλακα της Γάζας, η Δυτική Όχθη είναι ένα περίπλοκο σύμπλεγμα πόλεων, εβραϊκών οικισμών και σημείων ελέγχου του στρατού που χωρίζουν τις παλαιστινιακές κοινότητες.
Το Ισραήλ κατέλαβε την περιοχή το 1967 και την έχει χωρίσει σε περιοχές που ελέγχει, μικρές περιοχές στις οποίες οι Παλαιστίνιοι έχουν τον πλήρη έλεγχο και άλλες που Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί έχουν μοιράσει τις αρμοδιότητες.
Οι κάτοικοι της Δυτικής Όχθης εξάλλου έχουν διαφορετικές απόψεις για το ποιος ωφελείται από τη βία.
Οι απελπισμένοι νεαροί στους καταυλισμούς προσφύγων είναι πιο διατεθειμένοι να πολεμήσουν σε σχέση με αυτούς που ζουν στη Ραμάλα, όπου ανώτεροι Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι και επιχειρηματίες έχουν πολλά να χάσουν από την κλιμάκωση της βίας.
«Η επιχείρησή μου ήδη υποφέρει από τις ταραχές», καταγγέλλει ο Μουγράμπι.
Ακόμη ένας παράγοντας που περιορίζει τη βία είναι η συμφωνία ασφαλείας του Ισραήλ με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς.
Ο 87χρονος Αμπάς καταδίκασε την επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, την ώρα που οι δυνάμεις ασφαλείας του κατέστελλαν τις διαδηλώσεις αλληλεγγύης. Η Φάταχ, το κόμμα του, δεν έχει κάνει δημόσια έκκληση για ένοπλη αντίσταση.
«Η Παλαιστινιακή Αρχή θέλει να διατηρήσει την ειρήνη και ανησυχεί ότι οι πορείες χιλιάδων ανθρώπων μπορούν γρήγορα να μετατραπούν σε πορείες πολλών εκατοντάδων χιλιάδων», δήλωσε ο Παλαιστίνιος πολιτικός αναλυτής Χάνι αλ Μάσρι.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι αξιωματούχοι της Παλαιστινιακής Αρχής έχουν καλή οικονομική κατάσταση και βασίζονται στις συμφωνίες με το Ισραήλ για να πληρώνονται.
Αν ο Αμπάς χάσει την επιρροή του ή αρρωστήσει λόγω της προχωρημένης ηλικίας του, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί, εκτίμησε ο αλ Μάσρι.
«Μοναχικοί λύκοι»
Ο Λιόρ Άκερμαν, πρώην αξιωματούχος στην υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ, τη Σιν Μπετ, δήλωσε ότι οι φόβοι για ταραχές στη Δυτική Όχθη προηγούνταν του πολέμου με τη Χαμάς.
Η Χαμάς προσπαθεί επί χρόνια «να κάνει ό,τι μπορεί για να ενεργοποιήσει τρομοκράτες στη Δυτική Όχθη», εξήγησε.
Ο Άκερμαν παραδέχθηκε ωστόσο ότι τα μέτρα ασφαλείας εκεί έχουν ενισχυθεί μετά την έναρξη των βομβαρδισμών της Γάζας, σημειώνοντας ότι οι πιο πρόσφατες συλλήψεις ίσως να μην είχαν γίνει υπό κανονικές συνθήκες.
«Χθες το βράδυ ο στρατός (…) συνέλαβε περίπου 100 τρομοκράτες στη Δυτική Όχθη. Κανονικά (…) η Σιν Μπετ θα συλλάμβανε μόνον αυτούς για τους οποίους γνωρίζει ότι προετοιμάζουν τρομοκρατικές επιθέσεις».
Πηγή περαιτέρω ανησυχίας αποτελούν ενδεχόμενες επιθέσεις από «μοναχικούς λύκους» στη Δυτική Όχθη. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι μεγάλο μέρος των Παλαιστινίων στηρίζουν τις ένοπλες οργανώσεις, περιλαμβανομένων των τοπικών πολιτοφυλακών στις οποίες συμμετέχουν μέλη από παραδοσιακά αντίθετες ομάδες.
Ακόμη και πριν από το ξέσπασμα του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς η βία στη Δυτική Όχθη γνώριζε ιδιαίτερη κλιμάκωση.
Από την 1η Ιανουαρίου και μέχρι τις 7 Οκτωβρίου είχαν σκοτωθεί σε βίαια επεισόδια τουλάχιστον 247 Παλαιστίνιοι, 32 Ισραηλινοί, μία Ουκρανή και ένας Ιταλός, σύμφωνα με απολογισμό του AFP με βάση επίσημες πηγές.
Στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται στην παλαιστινιακή πλευρά μαχητές και άμαχοι, εκ των οποίων ανήλικοι, και στην ισραηλινή πλευρά κυρίως άμαχοι, ανάμεσά τους ανήλικοι και τρία μέλη της αραβικής μειονότητας.