Είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου; Η δημόσια αντιπαράθεση Σαμαρά-Μητσοτάκη ανοίγει έναν νέο κύκλο εξελίξεων στην πολιτική ζωή της χώρας, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ οδεύει προς νέα διάσπαση και ρευστοποίηση, ενώ το ΠΑΣΟΚ φαίνεται να “καβαλάει το κύμα” και να ανεβαίνει – τουλάχιστον δημοσκοπικά – στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Μετά την πρώτη “σεισμική δόνηση” που προκάλεσαν οι τοποθετήσεις του πρώην πρωθυπουργού και η αντίδραση του νυν, φαίνεται ότι και οι δύο αποφεύγουν επιμελώς να “ρίξουν λάδι στη φωτιά”, μη θέλοντας να φορτωθούν την ευθύνη για μιά κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, που θα δημιουργούσε προβλήματα στην κυβέρνηση και θα προκαλούσε μεγαλύτερα ρήγματα στη ΝΔ.
Ομως το μέτωπο παραμένει ανοιχτό και οι δύο “αντίπαλοι” περιμένουν ο καθένας την κίνηση του άλλου, προετοιμαζόμενοι για άμυνα και επίθεση. Στη ΝΔ εκτιμούν ότι η “περίοδος αναμονής” θα είναι σύντομη.
Ανυποχώρητοι
Αντικείμενο και της νέας κόντρας θα είναι τα ελληνουρκικά και οι κυβερνητικοί χειρισμοί με επίκεντρο τα εθνικά θέματα. Η αφορμή θα δοθεί με την επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Αθήνα.
Πολιτικοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι η εικόνα αρραγούς ενότητας που εμφάνιζε μέχρι πρόσφατα το κυβερνών κόμμα ήταν απατηλή, συγκαλύπτοντας διαφωνίες, προσωπικές αντιπαραθέσεις και διαφορές απόψεων σε μία μεγάλη γκάμα θεμάτων – από την πολιτικοϊδεογική ταυτότητα της ΝΔ, έως την ακολουθούμενη οικονομική και κοινωνική πολιτική.
Κατά τις εκτιμήσεις κοινοβουλευτικών παραγόντων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι διατεθειμένος να υποχωρήσει, ούτε να επιδιώξει συμβιβασμούς. Ο Αντώνης Σαμαράς έχει πάρει τα σχετικά “μηνύματα” και θα σκεφτεί πολύ τις επόμενες κινήσεις του. Ούτε αυτός είναι διατεθειμένος “να βάλει νερό στο κρασί του”, θέλει όμως ταυτόχρονα να αποφύγει τη μεγάλη ρήξη, που θα έθετε σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της κυβέρνησης.
Σε τρία μέτωπα
Κρατώντας ανοιχτό το εσωτερικό μέτωπο με Σαμαρά και λοιπούς “διαφωνούντες”, ο πρωθυπουργός είναι ταυτόχρονα αναγκασμένος να αποδυθεί σε διμέτωπο αγώνα με τους “εξωτερικούς” αντιπάλους στα δεξιά και στα αριστερά της ΝΔ. Πρέπει να ανακόψει τη διαρροή φηφοφόρων προς τους ακρο-δεξιούς πολιτικούς σχηματισμούς που αναδεικνύονται σοβαρή απειλή για τη ΝΔ και ταυτόχρονα να προασπίσει τον ζωτικό χώρο της προς το κέντρο, τον οποίο εποφθαλμιά το ΠΑΣΟΚ.
Είναι μιά δύσκολη προσπάθεια που απαιτεί πολιτική στρατηγική και κινήσεις τακτικής, χωρίς εσωτερικούς περισπασμούς και αμφισβητήσεις, που θα δυσκόλευαν ή θα ακύρωναν τα ανοίγματα προς τους δύο χώρους.
Στελέχη του κυβερνώντος κόμματος αναγνωρίζουν ότι στη ΝΔ δεν υπάρχει πλέον η συνοχή και η ομοψυχία που πρόσφεραν στον Κ. Μητσοτάκη και στην κυβέρνηση του την αναγκαία στήριξη για την υλοποίηση μεγάλων μεταρρυθμίσεων και την επίτευξη κυβερνητικών στόχων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ως καταλύτης
Επισημαίνουν επίσης ότι το γενικότερο πολιτικό περιβάλλον γίνεται δυσμενέστερο και η στρατηγική της ΝΔ πρέπει να προσαρμοστεί στις αλλαγές που συντελούνται στον χώρο της κεντρώας-κεντροαριστερής αντιπολίτευσης.
Εκεί το σκηνικό αλλάζει άρδην, οι ισορροπίες έχουν ανατραπεί και οι διεργασίες θα ενταθούν μετά την αναμενόμενη πολυδιάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Οι εξελίξεις θα οδηγήσουν πιθανότατα σε πλήρη αναδιάταξη των δυνάμεων του χώρου, με τη συγκρότηση βραχύβιων πολιτικών φορέων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι από την επομένη του επικείμενου συνεδρίου και την ανάδειξη προέδρου στο κόμμα της τύποις αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα ενταθούν οι διεργασίες για τη διαμόρφωση νέου αριστερού πόλου. Κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να αναμένονται από τις ομάδες που θα βρεθούν εκτός ΣΥΡΙΖΑ και από την πλευρά της Νέας Αριστεράς. Θα χρειαστεί όμως πολύς καιρός για να καρποφορήσουν και ως τις επόμενες εκλογές η ριζοσπαστική αριστερά θα ψάχνει ακόμα ενιαία έκφραση.
To comeback του ΠΑΣΟΚ
Οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ “στρώνουν το έδαφος” για την επάνοδο του ΠΑΣΟΚ σε ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης και ηγεμονεύουσας δύναμης στο χώρο της κεντροαριστεράς. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η εμβέλεια του στο εκλογικό σώμα αυξάνεται και το ποσοστό του οδεύει ολοταχώς προς το 20%. Αν διατηρηθεί αυτή η δυναμική, το “νεκρανεστημένο” κόμμα μπορεί ρεαλιστικά να εμφανιστεί ως αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης και ως βασικός αντίπαλος της ΝΔ στις εκλογές.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντισε να “φουσκώσει τα πανιά” του ΠΑΣΟΚ, αναγορεύοντας σε βασικό πολιτικό αντίπαλο, αν και ακόμη είναι τρίτο κόμμα σε κοινοβουλευτική δύναμη.
Φαινομενικά η κίνηση αυτή δεν βοηθά τον “διμέτωπο” του κ. Μητσοτάκη και της ΝΔ. Στην πραγματικότητα όμως μεταθέτει “ένα κλικ” πιο δεξιά το κέντρο βάρους του πολιτικού συστήματος, προσδιορίζοντας το έδαφος όπου θα διεξαχθούν οι επόμενες αναμετρήσεις.
Χ. ΝΙΑΚΑΣ