Ο κύβος ερρίφθη, η απόφαση για κυβερνητικό ανασχηματισμό έχει ληφθεί. Θα πραγματοποιηθεί μέσα στο επόμενο δεκαήμερο και θα είναι «δομικός» - όπως εμμέσως προανήγγειλε η κυβερνητική εκπρόσωπος. Θα περιλαμβάνει αποχωρήσεις και μετακινήσεις πρωτοκλασάτων υπουργών, αναδιάρθρωση υπουργείων και δημιουργία «υπερυπουργείου» για την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και τις αποκρατικοποιήσεις.
Ο πρωθυπουργός ήθελε να σχεδιάσει αυτή την κίνηση με άνεση χρόνου και να την πραγματοποιήσει μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Ομως δεν μπορεί πλέον να περιμένει, βλέποντας ότι η νέα αξιολόγηση μπορεί να εξελιχθεί σε σχοινοτενή διαδικασία και ότι στο μέτωπο της ελάφρυνσης χρέους ενδέχεται να μην προκύψει κανένα απτό θετικό αποτέλεσμα ούτε τον Δεκέμβριο.
Το βαθύ λίφτινγκ στο κυβερνητικό σχήμα υπαγορεύεται και από τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, που δείχνουν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ να κατρακυλούν και την προσωπική απήχηση του Αλέξη Τσίπρα στο εκλογικό σώμα να έχει συρρικνωθεί.
Πράσινο φως και από Βρυξέλλες
Μέχρι τώρα υπήρχε η εντύπωση ότι ανασχηματισμός δεν μπορεί να γίνει μεσούσης της διαπραγμάτευσης για τη δεύτερη αξιολόγηση κι ενόσω παραμένουν ανοιχτά πολύ σημαντικά ζητήματα βαρύνουσας πολιτικής σημασίας, όπως το εργασιακό.
Διαπιστώνεται πλέον ότι οι αλλαγές σε ορισμένα υπουργεία όχι μόνον δεν θα δυσχέραιναν τη διαπραγμάτευση, αλλά θα διευκόλυναν την επίτευξη συγκλίσεων και την ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Το «μήνυμα» στάλθηκε ήδη από τις Βρυξέλλες, με προχθεσινές δηλώσεις του επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ.
Οι ισορροπίες στον ΣΥΡΙΖΑ
Το θέμα πλέον είναι τα πρόσωπα – ποιοί θα φύγουν, ποιες μετακινήσεις θα γίνουν, ποια καινούργια πρόσωπα θα «φρεσκάρουν» το κυβερνητικό σχήμα και τι θα σηματοδοτήσει η επιλογή τους. Ένα δεύτερο ζήτημα είναι η αναδιάρθρωση των υπουργείων, με ανακατανομή αρμοδιοτήτων και ενίσχυση του επιτελικού ρόλου ορισμένων.
Ο πρωθυπουργός θα καταλήξει στις επιλογές τους χωρίς να χρειασθεί να λάβει υπόψη εσωκομματικές ισορροπίες και συσχετισμούς δυνάμεων που θα προκύψουν από το συνέδριο. Λίγες ώρες πριν ξεκινήσουν οι εργασίες του συνεδρίου, ήταν βέβαιο ότι τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει στους εσωκομματικούς συσχετισμούς, καθώς η εσωτερική αντιπολίτευση είναι αποδυναμωμένη, οι φωνές κριτικής αμφισβήτησης έχουν σιγήσει και το κόμμα έχει ομογενοποιηθεί.
Η φυσιογνωμία του νέου σχήματος
Στελέχη και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επισήμαιναν ότι τουλάχιστον για την κομματική βάση το σημαντικότερο είναι ποια «φυσιογνωμία» θα θελήσει να προσδώσει στο κυβερνητικό σχήμα ο Αλ. Τσίπρας με τις επιλογές προσώπων και αν θα επιχειρήσει τελικά την από καιρό συζητούμενη διεύρυνση προς τον κεντροαριστερό χώρο.
Πληροφορίες για τα νέα πρόσωπα που θα μπουν στην κυβέρνηση δεν υπάρχουν, πέραν του ότι συζητείται η ανάθεση ρόλου – όχι απαραιτήτως υπουργικού χαρτοφυλακίου - στον Φώτη Κουβέλη.
Αντίθετα, αρκετά σαφείς είναι οι πληροφορίες που διαρρέουν από το Μαξίμου για τους υπουργούς που θα αποχωρήσουν ή θα μετακινηθούν.
Αυτοί που φεύγουν
Βέβαιη θεωρείται η αποχώρηση από το υπουργείο Εργασίας του Γιώργου Κατρούγκαλου, ο οποίος θα αναλάβει να χειρισθεί τα θέματα της συνταγματικής αναθεώρησης. Ο διάδοχος του θα επωμισθεί δύσκολο έργο, καλούμενος να ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές για το εργασιακό, που αποτελεί μείζον θέμα για την κυβέρνηση.
Αλλαγή φρουράς αναμένεται επίσης στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπου ο Ευ. Αποστόλου και δύο υφυπουργοί θα παραδώσουν τη σκυτάλη σε πρόσωπα που θα αναλάβουν πρώτη φορά κυβερνητικά χαρτοφυλάκια.
Πολύ πιθανή – αλλά όχι σίγουρη – θεωρείται η αποχώρηση του Αριστείδη Μπαλτά από το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ η παραμονή ή μη του Ανδρέα Ξανθού στο υπουργείο Υγείας θα αποφασισθεί τελευταία στιγμή, σε συνάρτηση με ενδοκυβερνητικές μετακινήσεις. Για τον υφυπουργό Παύλο Πολάκη πηγές κοντά στο Μαξίμου ανέφεραν ότι παρά το ότι η θητεία του κρίνεται επιτυχής, ενδέχεται να «πληρώσει» για τα επικοινωνιακά προβλήματα που δημιουργεί στην κυβέρνηση.
Οι σίγουροι και οι υπό μετακίνηση
Για τον υπουργό Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή αναφέρεται ότι ενδέχεται να μετακινηθεί σε άλλο υπουργείο και ότι εν πάση περιπτώσει ο ρόλος του στην κυβέρνηση θα εξαρτηθεί από το εύρος της διεύρυνσης – αν δηλαδή θα συμμετάσχουν στο νέο σχήμα εξωκοινοβουλευτικοί του κεντροαριστερού χώρου.
Σε συζητήσεις κομματικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ λίγο πριν ξεκινήσουν οι εργασίες του συνεδρίου, αναφέρθηκε ως «πολύ πιθανή» η μετακίνηση του κ. Κουρουμπλή στο υπουργείο Υγείας και η αναβάθμιση του αναπληρωτή υπουργού Χριστόφορου Βερναρδάκη, ο οποίος έχει να επιδείξει σπουδαίο έργο στον τομέα της διοικητικής μεταρρύθμισης.
Στο υπουργείο Παιδείας θα παραμείνει ο Νίκος Φίλης, ο οποίος εμφανίζεται ενισχυμένος πολιτικά, θεωρείται επιτυχής και με τους χειρισμούς του στο θέμα των θρησκευτιών, των σχέσεων με την Εκκλησία κλπ, έχει κερδίσει την υποστήριξη του κομματικού μηχανισμού και της οργανωμένης βάσης του ΣΥΡΙΖΑ.
Αμετακίνητοι θεωρούνται επίσης ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο αν, ΥΠΟΙΚ Γιώργος Χουλιαράκης, οι οποίοι καλούνται να φέρουν εις πέρας τη δεύτερη αξιολόγηση και τη διαπραγμάτευση για το χρέος. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Τσακαλώτος έχει εκφράσει την επιθυμία να μετακινηθεί μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, αλλά θα αναγκασθεί μάλλον να παραμείνει «επιστρατευμένος».
Το υπερυπουργείο και οι «καραμπόλες»
Οσον αφορά τις αλλαγές και τις μετακινήσεις σε άλλα υπουργεία, πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα υλοποιηθεί το σχέδιο για τη δημιουργία νέου «υπερυπουργείου» με επιτελικό ρόλο, που θα εποπτεύει τους τομείς ανάπτυξης, επενδύσεων και αποκρατικοποιήσεων.
Από τη δομή του υπερυπουργείου θα εξαρτηθεί αν θα διατηρήσουν τα σημερινά τους χαρτοφυλάκια οι υπουργοί Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης και Ενέργειας-Περιβάλλοντος Πάνος Σκουρλέτης, οι οποίοι εν πάση περιπτώσει θα μετέχουν και στο νέο υπουργικό συμβούλιο.
Βέβαια θεωρείται και η παραμονή στην κυβέρνηση του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλα και του αν. υπουργού Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη, των οποίων το έργο αξιολογείται θετικά. Κοινοβουλευτικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποκλείουν μάλιστα αναβάθμιση του κ. Σπίρτζη, ο οποίος «έχει κερδίσει πόντους στο πολιτικό χρηματιστήριο» με τους επιτυχείς χειρισμούς του στα θέματα των τηλεοπτικών συχνοτήτων, των δημοσίων συμβάσεων κλπ και τη σημαντική συμβολή του στην επικοινωνιακή μάχη της κυβέρνησης.