Η πρόκληση της ανάπτυξης με όρους οικονομικής βιωσιμότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, απέναντι στην εντεινόμενη αύξηση των ανισοτήτων σε διεθνές επίπεδο, βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ στο 4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών με τίτλο «Ανάπτυξη και Ανισότητες».
Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Philippe Legrain, επισκέπτης εταίρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου στο London School of Economics (LSE), ο Raymond Torres, Διευθυντής στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) και Διευθυντής του think tank Funcas, ο Carlos Vacas-Soriano, Υπεύθυνος Ερευνών στη Μονάδα Απασχόλησης του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης & Εργασίας (Eurofound) και ο Βλάσης Μισσός, Ερευνητής του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
«Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ είναι προσανατολισμένο στην ανάδειξη ολοκληρωμένων εναλλακτικών και εφαρμόσιμων προτάσεων πολιτικής με έντονο κοινωνικό και οικολογικό πρόσημο», τόνισε ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του Ινστιτούτου Νίκος Ερηνάκης, θέτοντας το πλαίσιο της συζήτησης. Όπως επεσήμανε, «στόχος μας σήμερα είναι να συζητήσουμε για μια μορφή καινοτόμου και συμπεριληπτικής ανάπτυξης που θα υπηρετεί την κοινωνική δικαιοσύνη, την οικολογική αειφορία, την οικονομική βιωσιμότητα και το πρόταγμα της ισοελευθερίας».
Ο Philippe Legrain υπογράμμισε ότι «οι κυβερνήσεις οφείλουν να προωθήσουν επεκτατικές και αναδιανεμητικές πολιτικές αντί πολιτικών λιτότητας». Επισήμανε την ανάγκη προοδευτικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης των δημόσιων πολιτικών.
Τόνισε επίσης την ανάγκη οικοδόμησης μιας αξιόπιστης εναλλακτικής απέναντι στο νεοφιλελεύθερο δόγμα ΤΙΝΑ (There is no Alternative), ώστε να μετατραπεί το αίσθημα γενικευμένης δυσαρέσκειας σε πολιτική ενεργοποίηση. «Χρειαζόμαστε μια Ευρωπαϊκή Άνοιξη», κατέληξε στην εισήγησή του.
«Υπάρχει μία άλλη προσέγγιση για τη μείωση των ανισοτήτων και την προώθηση της ανάπτυξης», ήταν το βασικό μήνυμα που έστειλε ο Raymond Torres. Ο κ. Torres κατέδειξε τα όρια των πολιτικών ενίσχυσης των δικαιωμάτων και της εκπαίδευσης, καθώς και της φορολογίας και της αναδιανεμητικής πολιτικής, ως μέσων μείωσης των ανισοτήτων.
Απαιτούνται, όπως είπε, παρεμβάσεις τόσο στο επίπεδο της αγοράς εργασίας για την ενίσχυση της ζήτησης (π.χ. μέσω της αύξησης του κατώτατου μισθού), όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο με στόχο την εισαγωγή ρυθμίσεων στο υφιστάμενο πλαίσιο παγκοσμιοποίησης.
Στον αντίκτυπο της κρίσης στην Ευρώπη αναφέρθηκε ο Carlos Vacas-Soriano, τονίζοντας ότι η εισοδηματική σύγκλιση που σημειώθηκε πριν από το ξέσπασμα της κρίσης στις χώρες-μέλη, παύει –αν δεν ανατρέπεται– το διάστημα 2008-2011, για να ξαναρχίσει πρόσφατα στην Ανατολική Ευρώπη, όχι όμως και στον Ευρωπαϊκό Νότο.
Παρουσιάζοντας στατιστικά στοιχεία, ο κ. Vacas-Soriano επισήμανε ότι στα 2/3 των ευρωπαϊκών χωρών το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν έχει επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα. Στο πλαίσιο αυτό, συμπέρανε ότι η ευρωπαϊκή πολιτική δε μπορεί να χαρακτηριστεί ως success story, αφού πέρα από το δημοσιονομικά επίπεδο δεν έχει αποτυπωθεί και στο κοινωνικό.
«Σήμερα είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ να εξεταστεί η εύθραυστη κατάσταση της σχετικής ισότητας, που υπήρχε πριν από την κρίση στην Ελλάδα», υπογράμμισε ο Βλάσσης Μισσός. Όπως επισήμανε, «εκτός από τη μέτρηση της φτώχειας, είναι απαραίτητο να προστεθεί στη δημόσια συζήτηση και το ζήτημα της ανισότητας της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή της έλλειψης των παραγωγικών επενδύσεων».