Με τεράστιο «καπέλο» έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που πλησίασε και το 20% μέσα στο 2022, πωλείται στην Ελλάδα η αμόλυβδη βενζίνη και είναι σταθερά, εδώ και πολλούς μήνες, η ακριβότερη της Ευρώπης. Την ίδια ώρα, οι προβλέψεις για τα κέρδη των δύο μεγάλων, καθετοποιημένων συγκροτημάτων καυσίμων της ελληνικής αγοράς, HelleniQ Energy (ΕΛΠΕ) και Motor Oil, αναβαθμίζονται από τους αναλυτές των χρηματιστηριακών εταιρειών, οι οποίοι προβλέπουν μια «χρυσή» διετία (2022 - 2023), με συνολικά κέρδη προ φόρων για τους δύο ομίλους που θα πλησιάσουν το μυθικό ποσό των 5,3 δισ. ευρώ.
Τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν για τις τιμές της αμόλυβδης δείχνουν ότι στην Ελλάδα η τιμή παρέμεινε η υψηλότερη της Ευρώπης, στα 1,858 ευρώ το λίτρο. Οι Έλληνες καταναλωτές πλήρωσαν τη βενζίνη με «καπέλο» 12,4% έναντι της μέσης ευρωπαϊκής τιμής (στα 27 κράτη μέλη), που ήταν 1,653 ευρώ, αλλά μάλλον θα πρέπει να είναι... ευχαριστημένοι, αφού υπήρξαν και χειρότερες περίοδοι μέσα στο 2022. Τον Ιούνιο, όταν κορυφώθηκε η διεθνής τιμή του μπρεντ πάνω από τα 120 δολ. το βαρέλι, η τιμή της αμόλυβδης στην Ελλάδα είχε εκτιναχθεί στα 2,424 ευρώ το λίτρο, με το «καπέλο» έναντι της μέσης ευρωπαϊκής τιμής να φθάνει το 19%.
Η κατάσταση στην αγορά καυσίμων προκαλεί έντονη ανησυχία στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, που έχει εντοπίσει ενδείξεις ότι στην Ελλάδα παρατηρείται το «φαινόμενο του πυραύλου και του φτερού», όπως το έχουν ονομάσει οι οικονομολόγοι: Όταν οι διεθνείς τιμές αυξάνονται, οι τιμές της εσωτερικής αγοράς εκτοξεύονται σαν... πύραυλοι, αλλά όταν οι διεθνείς τιμές υποχωρούν, οι τοπικές τιμές μειώνονται με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, που θυμίζουν την πτώση ενός φτερού. Πρόκειται για ένα τυπικό σύμπτωμα αδύναμης λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά, που μπορεί να οφείλεται και σε συμπαιγνίες των συντελεστών της αγοράς για τη διαμόρφωση των τιμών, δηλαδή σε σχηματισμό καρτέλ.
Η Επιτροπή θα προχωρήσει σε κανονιστική παρέμβαση στην αγορά καυσίμων, τη δεύτερη τα τελευταία χρόνια, που θα χρειασθεί πολλούς μήνες μέχρι να ολοκληρωθεί και να οδηγήσει σε αποτελέσματα. Ήδη διαπιστώνει, πάντως, ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ακριβότερες ευρωπαϊκές χώρες στις τιμές των υγρών καυσίμων προ φόρων, σε συνδυασμό με την ύπαρξη ασυμμετρικής προσαρμογής στη διαμόρφωση των τελικών τιμών των καυσίμων (τιμές αντλίας), ιδιαίτερα για βενζίνη 95 και πετρέλαιο θέρμανσης, και αύξησης του περιθωρίου κέρδους στα διάφορα στάδια της αξιακής αλυσίδας.
Διαπιστώνει, επίσης, τη σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών και δεικτών κερδοφορίας των επιχειρήσεων διύλισης και χονδρικής εμπορίας, το ιδιαίτερα αυξημένο περιθώριο κέρδους των εταιρειών διύλισης το 2022 (σχεδόν διπλασιάζεται σε σχέση με το 2021) και την αύξηση του περιθωρίου διύλισης.
Κερδοφορία που... ζαλίζει
Πράγματι, τα τελευταία στοιχεία (για γ' τρίμηνο του έτους και 9μηνο) που δημοσίευσαν οι δύο καθετοποιημένοι όμιλοι καυσίμων και τα οποία ξεπέρασαν ακόμη και τις προβλέψεις των οικονομικών αναλυτών, επιβεβαίωσαν ότι οι δύο όμιλοι καταγράφουν κερδοφορία χωρίς προηγούμενο το 2022 και, μάλιστα, θα διατηρήσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα εξαιρετικά υψηλά τους κέρδη το 2023.
Ενδεικτική είναι πρόσφατη ανάλυση της χρηματιστηριακής εταιρείας Pantelakis, που αναπροσαρμόζει τις εκτιμήσεις της ανοδικά και πλέον υπολογίζει ότι συνολικά στη διετία 2022 - 2023 τα προ φόρων κέρδη των δύο ομίλων της αγοράς καυσίμων θα ανέλθουν σε 5,28 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι:
- Τα ΕΛΠΕ θα κλείσουν τη φετινή χρήση με προ φόρων κέρδη 1,67 δισ. ευρώ, ενώ το 2021 η κερδοφορία θα παραμείνει πολύ υψηλή, στα 951 εκατ. ευρώ. Έτσι, μέσα σε μόλις δύο χρήσεις τα κέρδη θα φθάσουν συνολικά στα 2,621 δισ. ευρώ.
- Η Motor Oil αναμένεται να εμφανίσει κέρδη 1,558 δισ. ευρώ φέτος, ενώ πολύ ισχυρή θα είναι η κερδοφορία και το 2023, στα 1,101 δισ. ευρώ. Συνολικά, στη διετία τα κέρδη της Motor Oil εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 2,659 δισ. ευρώ, ποσό οριακά μεγαλύτερο από το αντίστοιχο για τα ΕΛΠΕ.
Όπως εξηγούν οι αναλυτές της χρηματιστηριακής, το μυστικό αυτής της πολύ υψηλής κερδοφορίας βρίσκεται στο περιθώριο διύλισης, δηλαδή στο κέρδος που αποκομίζουν τα διυλιστήρια από την παραγωγή προϊόντων πετρελαίου και, ειδικότερα, από τη διαφορά τιμής μεταξύ αργού πετρελαίου και προϊόντων (βενζίνη, ντίζελ κ.ο.κ.):
- ΕΛΠΕ και Motor Oil, τονίζεται στην ανάλυση, παρουσίασαν ένα ακόμη σύνολο τριμηνιαίων αποτελεσμάτων που ξεπέρασαν τις προβλέψεις για το τρίτο τρίμηνο 2022, καθώς το περιθώριο διύλισης ξεπέρασε κατά πολύ το σημείο αναφοράς στη Μεσόγειο. Τα περιθώρια διύλισης έχουν προσγειωθεί από την αρχή του τριμήνου, αλλά παραμένουν υψηλά, χάρη στα πολύ υψηλά περιθώρια για το ντίζελ κίνηση.
- Η σταθερή παγκόσμια ζήτηση, κυρίως για τα μεσαία αποστάγματα (σ.σ.: ντίζελ), η μειωμένη παραγωγική δυναμικότητα στη διύλιση και η προοπτική μείωσης της προσφοράς προϊόντων λόγω των κυρώσεων στη Ρωσία, είναι παράγοντες που φαίνεται ότι θα διατηρήσουν τα περιθώρια διύλισης σε υψηλά επίπεδα και το 2023.
Η χρηματιστηριακή, συνεκτιμώντας αυτές τις παραμέτρους, ανεβάζει κατά 35% τις εκτιμήσεις της για τη λειτουργική κερδοφορία των δύο ομίλων σε ορίζοντα τριετίας. κυρίως λόγω της πολύ υψηλότερης από την αναμενόμενη συνεισφοράς των εμβληματικών τμημάτων διύλισης, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.