Εντός του στόχου για το 2018 θα κινηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβερνήσεως, δηλαδή στο 3,5%, σημειώνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο της οικονομικών εξελίξεων, επισημαίνοντας ωστόσο ότι ο φοροκεντρικός χαρακτήρας της δημοσιονομικής προσαρμογής αποτελεί πολιτική που συγκρατεί την αναπτυξιακή δυναμική. Σύμφωνα με την τράπεζα, η δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να συνοδευτεί από πολιτικές που θα δλ\ωσουν ώθηση στην ανάπτυξη.
Tο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2018 διαμορφώθηκε στα €2,046 δισ., δηλαδή υψηλότερα κατά € 1,1 δισ. έναντι του στόχου που είχε τεθεί και χαμηλότερα κατά €978 εκατ. έναντι του επταμήνου του 2017.
Η υπεραπόδοση στο επτάμηνο σε σχέση με τον στόχο αποδίδεται στην (ι) καλύτερη επί-δοση των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού που ήταν αυξημένα κατά € 508 εκατ. σε σχέση με τον στόχο, (ιι) στις χαμηλότερες επιστροφές φόρων από αυτές που είχαν προϋπολογισθεί, κατά € 333 εκατ., (ιιι) στη χαμηλότερη εκτέλεση των δαπα-νών του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων κατά € 757 εκατ. σε σχέση με τον στόχο και (ιv) στην υστέρηση των πρωτογενών δαπανών κατά € 47 εκατ. σε σχέση με τον στόχο
Δημοσιονομική προσαρμογή: Κλίμακα, Μίγμα και Προσήλωση
Η δημοσιονομική προσαρμογή που εφαρμόσθηκε κατά τη διάρκεια των τριών μνημονίων οδήγησε στην εξάλειψη των μεγάλων ελλειμμάτων της Γενικής Κυβερνήσεως, με αποτέλεσμα το πρωτογενές αποτέλεσμα (δηλαδή χωρίς την συμπερίληψη των τόκων) να μετατραπεί από έλλειμμα ύψους 10,3% του ΑΕΠ το 2009, σε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 4,0% του ΑΕΠ το 2017. Το πρωτογενές αποτέλεσμα, είναι σταθερά πλεονασματικό ήδη από το 2013 και υπερέβη το 2017 τον στόχο για τρίτο συνεχές έτος, τονίζει η Alpha Bank ΑΛΦΑ -4,45%.
Η επίτευξη υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων στη Γενική Κυβέρνηση, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του τρίτου προγράμματος προσαρμογής στηρίχθηκε πρωτίστως στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών αλλά και στη συγκράτηση ή αναβολή των πρωτογενών δαπανών. Ειδικότερα, τα έσοδα της Γενικής Κυβερνήσεως ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν κατά 2,2 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (από 46,6% το 2014 σε 48,8% το 2017), ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες μειώθηκαν κατά 1,4 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (από 46,2% το 2014 σε 44,8% το 2017).
Η δημοσιονομική προσαρμογή ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν συνυπολογισθεί η επίπτωση του οικονομικού κύκλου. Αυτό απεικονίζεται με την συσχέτιση του πρωτογενούς αποτελέσματος προσαρμοσμένο στον οικονομικό κύκλο (ως ποσοστό του δυνητικού προϊόντος) και το παραγωγικό κενό (που ορίζεται ως διαφορά του πραγματικού από το δυνητικό ΑΕΠ ως ποσοστό του δυνητικού ΑΕΠ). Το πρωτογενές ισοζύγιο προσαρμοσμένο στον οικονομικό κύκλο αποτελεί ένα μέτρο του προσανατολισμού της δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς διορθώνει την επίδραση του οικονομικού κύκλου στα φορολογικά έσοδα ή/και τις δημόσιες δαπάνες.
Η χώρα ανέλαβε το έργο μιας άνευ προηγουμένου δημοσιονομικής προσαρμογής μετά - και όχι πριν - την έλευση της οικονομικής κρίσεως σε ένα δυσχερές υφεσιακό περιβάλλον. Ως αποτέλεσμα, η αναγκαία πολιτική σταθεροποιήσεως των δημοσίων οικονομικών είχε έντονα προκυκλικά χαρακτηριστικά επιτείνοντας έτι περαιτέρω την ύφεση. Η διαγραφή σημαντικού μέρους του δημοσίου χρέους (ανταλλαγή ομολόγων PSI) η οποία έλαβε χώρα την περίοδο εκείνη, δεν συνοδεύθηκε από τη προσδοκώμενη μείωση των αβεβαιοτήτων για την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων ώστε να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της υφέσεως.
H Δημοσιονομική σταθεροποίηση
Α. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τα έτη 2018 και 2019, εκτιμάται μεσοπρόθεσμα η περαιτέρω συρρίκνωση του αρνητικού παραγωγικού κενού παράλληλα με τον στόχο επιτεύξεως υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι παρά τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα αναμένεται να επιτευχθούν θετικοί ρυθμοί μεγεθύνσεως της οικονομικής δραστηριότητος.
Η σιωπηρή υπόθεση γύρω από αυτήν την πρόβλεψη είναι ότι η επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί για τα πρωτογενή πλεονάσματα βελτιώνουν την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής και το ευρύτερο επενδυτικό και επιχειρηματικό κλίμα. Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης με την σειρά της δύναται να οδηγήσει προοδευτικά σε αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων και επομένως σε μείωση του αρνητικού παραγωγικού κενού. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε δεύτερο χρόνο αναμένεται να τονώσει την ιδιωτική κατανάλωση ενεργοποιώντας έναν ενάρετο κύκλο αξιοπιστίας - ενεργού ζητήσεως - οικονομικής δραστηριότητος. Το κρίσιμο στοιχείο σε αυτήν την αλληλουχία σχετίζεται με το κατά πόσο τα κέρδη αξιοπιστίας από την προσήλωση στη δημοσιονομική πειθαρχία δεν θα περιορισθούν από εξωτερικούς κινδύνους στο διεθνές χρηματοοικονομικό περιβάλλον ή την κόπωση στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Μία αναθεώρηση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα της Γενικής Κυβερνήσεως (ύψους 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022) σε συμφωνία με τους εταίρους είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσει σημαντικά την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και θα προσφέρει ζωτικό δημοσιονομικό χώρο για ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητος.
Β. Η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα έτη, είναι ανάγκη να συνοδευθεί από αλλαγή του μίγματος πολιτικής που εφαρμόσθηκε έως σήμερα, και να κατευθυνθεί προς δημοσιονομικά ουδέτερες και φιλικές προς την ανάπτυξη πολιτικές.
Συγκεκριμένα, ο φοροκεντρικός χαρακτήρας της δημοσιονομικής προσαρμογής, μέσω πολύ υψηλών φορολογικών συντελεστών σε πολλές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών, υπέρμετρης φορολογήσεως φυσικών και νομικών προσώπων, αλλά και της περιουσίας, αποτελεί πολιτική που συγκρατεί την αναπτυξιακή δυναμική. Αρνητικό αποτέλεσμα στην οικονομία έχει και η συγκράτηση των δαπανών του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων καθώς και το υπερβολικό ύψος των ασφαλιστικών εισφορών που μειώνει τα κίνητρα για εργασία, εντείνει το φαινόμενο του brain drain και αυξάνει το μη μισθολογικό κόστος παραγωγής των ελληνικών επιχειρήσεων.
Τέλος η δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να κατευθυνθεί προς την ενίσχυση δαπανών που έχουν πολλαπλασιαστικό αναπτυξιακό αποτέλεσμα, αναφέρει η Alpha.
Παράλληλα, η εντατικοποίηση των μεταρρυθμίσεων που εκκρεμούν, σε συνδυασμό με την εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων θα ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας επιτρέποντας ταυτόχρονα δημοσιονομική ισορροπία, υπογραμμίζει η Alpha.