Μετά τη συμφωνία με τις τράπεζες και τις Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων (servicers) για μείωση των επιτοκίων που επιβάλλονται στις ρυθμιζόμενες οφειλές, το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο ετοιμάζει “βαθύ λίφτινγκ” στους κανόνες και στον τρόπο λειτουργίας του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, προκειμένου να καταστεί “εύχρηστος”και αποτελεσματικότερος.
Πρωταρχικός στόχος είναι να προχωρήσουν με ταχύτερους ρυθμούς οι εντάξεις οφειλετών με βιώσιμες ρυθμίσεις και να αυξηθεί το ποσοστό των εγκρίσεων, ώστε να αντιμετωπισθεί ένα κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα και να αποτραπεί ένα διογκούμενο κύμα πλειστηριασμών τους επόμενους μήνες
Στο υπουργείο Οικονομικών και στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους αναγνωρίζουν ότι τα αποτελέσματα από τη μέχρι τώρα λειτουργία του Εξωδικαστικού Μηχανιμού είναι πενιχρά έως μηδαμινά, ιδιαίτερα όσον αφορά την ένταξη επιχειρήσεων:
- Οι διαδικασίες έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς (με ένταξη) για λιγότερες από 2% των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί.
- Σε εκκρεμότητα σε διάφορα στάδια της διαδικασίας παραμένουν τουλάχιστον 4 στις 5 αιτήσεις, χωρίς να παρέχεται οποιαδήποτε πληροφόρηση στους ενδιαφερόμενους ή να ζητούνται συμπληρωματικά στοιχεία.
- Συγκριτικά ελάχιστες είναι και οι απορριπτικές απαντήσεις.
Πρόβλημα με Διαμεσολαβητές
Διαπιστώνεται επίσης ότι δεν λειτουργεί αποτελεσματικά το σύστημα υποβολής-διεκπεραίωσης αιτήσεων ένταξης από πιστοποιημένους Διαμεσολαβητές. Πρόβλημα ανακύπτει κυρίως με τους δικηγόρους Διαμεσολαβητές, οι οποίοι δεν γνωρίζουν λογιστικά και δεν είναι σε θέση να αξιολογήσουν στοιχεία, ούτε να καθοδηγήσουν τους πελάτες τους, περιοριζόμενοι σε ρόλο διαβιβαστή εγγράφων. Το αποτέλεσμα είναι να υποβάλλονται χιλιάδες αιτήσεις με ελλιπή στοιχεία που δυσχεραίνουν την αξιολόγηση. Ετσι μεγαλώνουν συνεχώς τα “βουνά” φακέλων προς αξιολόγηση και το σύστημα έχει “κολλήσει”.
Στο ΥΠΟΙΚ αναμένουν τώρα τις προτάσεις ομάδας εργασίας από νομικούς και φοροτεχνικούς, που θα εισηγηθούν βελτιωτικές αλλαγές στον Μηχανισμό, προκειμένου να “τρέξει” γρηγορότερα η αξιολόγηση των αιτήσεων και να αυξηθεί το ποσοστό εγκρισιμότητας.
Οι αυτοματοποιημένες προτάσεις ρύθμισης
Πέραν της επιτάχυνσης στην αξιολόγηση των αιτήσεων, το ζητούμενο είναι να βελτιωθεί η “ποιότητα” των προτάσεων ρύθμισης που «βγάζει» αυτοματοποιημένα η πλατφόρμα, ώστε αφ' ενός να εγκρίνονται από τους servicers και αφ' ετέρου να είναι ρεαλιστικές και βιώσιμες, ώστε να γίνονται αποδεκτές από τους οφειλέτες.
Το πρόβλημα που υπάρχει μέχρι τώρα με τις αυτοματοποιημένες προτάσεις της πλατφόρμας φαίνεται από το γεγονός ότι από την πλευρά των οφειλετών έχουν απορριφθεί προτάσεις ρύθμισης συνολικών οφειλών 340 εκατ. ευρώ, ενώ οι πιστωτές απέρριψαν προταθείσες ρυθμίσεις για απαιτήσεις 600 εκατ. ευρώ.
Σημαντικό βήμα θεωρείται η συμφωνηθείσα μείωση (κατά 0,75% και 1,50%) των επιτοκίων με τα οποία ρυθμίζονται οφειλές προς τράπεζες και servicers. Τα επιτόκια αυτά είναι συνήθως κυμαινόμενα και προστίθενται στο Euribor 3 μηνών, το οποίο ήταν πέρυσι αρνητικό γύρω στο -0,45% και τώρα έχει υπερβεί το 1,50%.
Κριτήρια και παράμετροι ένταξης
Οι σχεδιαζόμενες αλλαγές αφορούν κυρίως τα κριτήρια με τα οποία αξιολογείται η αίτηση ένταξης και διαμορφώνεται η πρόταση ρύθμισης. Σ' αυτά περιλαμβάνονται το δηλωμένο ετήσιο εισόδημα του οφειλέτη (αν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο), τα εξαρτώμενα μέλη οικογενείας, οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης, η δαπάνη ενοικίου, ο ΕΝΦΙΑ που καταβάλλεται, οι καταθέσεις άνω των 5.000 ευρώ κλπ.
Εξετάζεται επίσης το αίτημα των servicers να έχουν το δικαίωμα όχι απλώς να απορρίπτουν την αυτοματοποιημένη πρόταση, αλλά να προχωρούν σε αντιπρόταση, η οποία δεν θα επιδεινώνει τη θέση των υπόλοιπων πιστωτών, ενώ ταυτόχρονα θα ανταποκρίνεται στις δυνατότητες του οφειλέτη.
Για παράδειγμα, αν η πρόταση που βγαίνει από τον αλγόριθμο προβλέπει «κούρεμα» της οφειλής κατά 40%, οι πιστωτές να μπορούν να καταθέσουν αντιπρόταση που θα περιλαμβάνει μικρότερο «κούρεμα» ή προκαταβολή 10% της οφειλής.
