Μυστικά που ανατρέπουν όσα γνωρίζαμε ως τώρα για την ιστορία του, συνεχίζει να αποκαλύπτει ο Άρης. Η τελευταία ανακάλυψη έρχεται από το ρόβερ Zhurong της Κίνας, το οποίο εξερεύνησε τον κόκκινο πλανήτη στο πλαίσιο της αποστολής Tianwen-1. Ερευνητές από το Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ, με επικεφαλής τον Bo Wu, ανέλυσαν δεδομένα από το ρόβερ και πιστεύουν ότι έχουν εντοπίσει αποδείξεις για μια αρχαία ακτογραμμή ωκεανού στις βόρειες πεδιάδες του Άρη.
Αν επιβεβαιωθεί, αυτή η ανακάλυψη μπορεί να αλλάξει την αντίληψή μας για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον Άρη.
Zhurong: Ο Κινέζος πρωτοπόρος στον Άρη
Το ρόβερ Zhurong, το οποίο εκτοξεύθηκε τον Μάιο του 2021, ήταν η πρώτη επιτυχημένη αποστολή της Κίνας στον Άρη. Με μέγεθος μικρού αυτοκινήτου και βάρος 240 κιλών, ήταν εξοπλισμένο με επιστημονικά όργανα, όπως:
- Κάμερες για λεπτομερείς εικόνες της επιφάνειας του Άρη.
- Πολυφασματική κάμερα για ανάλυση πετρωμάτων και εδαφών.
- Ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος, που εξερεύνησε έως και 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια για στρώματα και παγωμένο νερό.
- Όργανα για τη μελέτη του μαγνητικού πεδίου και των κλιματικών συνθηκών του Άρη.
Η δυνατότητα του Zhurong να εξετάζει τόσο την επιφάνεια, όσο και το υπέδαφος, το καθιστά πολύτιμο εργαλείο στην αναζήτηση στοιχείων για το υδάτινο παρελθόν του Άρη.
Ενδείξεις υδάτινου παρελθόντος
Οι επιστήμονες υποπτεύονταν εδώ και δεκαετίες ότι ο Άρης διέθετε τεράστιους ωκεανούς κατά τη διάρκεια της Εσπεριανής περιόδου (Hesperian), περίπου πριν από 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, οι απτές αποδείξεις ήταν σπάνιες.
Το Zhurong κατέγραψε χαρακτηριστικά που συνδέονται με υδάτινες διεργασίες, όπως:
- Κώνους με κρατήρες
- Ρήγματα και ιζηματογενείς διαύλους
- Σχηματισμούς λασποηφαιστείων
Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, αυτά τα χαρακτηριστικά μοιάζουν με ακτογραμμές, υποδηλώνοντας ότι η περιοχή ήταν κάποτε ακτή ενός τεράστιου ωκεανού.
Πότε υπήρξε αυτός ο ωκεανός;
Με βάση τη σύνθεση των επιφανειακών ιζημάτων, οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτός ο ωκεανός υπήρχε περίπου πριν από 3,68 δισεκατομμύρια χρόνια. Το νερό φαίνεται πως ήταν γεμάτο ιζήματα, δημιουργώντας στρωματώσεις, παρόμοιες με εκείνες που βρίσκουμε σε αρχαίους θαλάσσιους βυθούς στη Γη.
Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι ερευνητές προτείνουν πως ο ωκεανός πάγωσε για μια περίοδο 10.000 έως 100.000 ετών - σύντομη από γεωλογικής απόψεως. Αυτή η παγωμένη φάση ίσως διατήρησε τα χαρακτηριστικά της ακτογραμμής, πριν ο ωκεανός εξαφανιστεί πλήρως περίπου 260 εκατομμύρια χρόνια αργότερα.
Μπορούμε να φανταστούμε έναν τεράστιο παγωμένο ωκεανό στον Άρη, έναν κόσμο που περίμενε σιωπηλά την εξαφάνισή του.
Αμφιβολίες και προβληματισμοί
Παρά τα ενθαρρυντικά στοιχεία, η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη. Ο Benjamin Cardenas από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια επισημαίνει ότι η διάβρωση που σημειώνεται για δισεκατομμύρια χρόνια στον Άρη πιθανότατα θα είχε εξαφανίσει τόσο λεπτεπίλεπτα χαρακτηριστικά, όπως οι ακτογραμμές.
Ο Bo Wu αναγνωρίζει αυτήν την αμφισβήτηση, αλλά προτείνει ότι οι επιπτώσεις αστεροειδών ενδέχεται να ανανέωσαν την επιφάνεια της περιοχής, αποκαλύπτοντας αυτά τα χαρακτηριστικά στις μέρες μας.
Αν ο Άρης διέθετε πράγματι έναν αρχαίο ωκεανό, αυτό εγείρει συναρπαστικά ερωτήματα σχετικά με την πιθανότητα ύπαρξης ζωής. Το νερό αποτελεί βασικό συστατικό για τη ζωή, όπως την ξέρουμε και ένας σταθερός, υγρός ωκεανός θα μπορούσε να προσφέρει το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη μικροβιακής ζωής.
Επιπλέον, τα δεδομένα από την αποστολή Insight της NASA ενισχύουν την υπόθεση. Το Insight εντόπισε στοιχεία που υποδεικνύουν ότι μεγάλες ποσότητες νερού είχαν διεισδύσει στο φλοιό του Άρη.
Σύμφωνα με τον Michael Manga από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, αυτό το υπόγειο νερό θα μπορούσε να παρέχει ένα σταθερό περιβάλλον, προστατευμένο από τις σκληρές συνθήκες της επιφάνειας, κατάλληλο για τη διατήρηση ζωής.
Το επόμενο βήμα
Παρά τη διακοπή της λειτουργίας του Zhurong, η αποστολή του μας έχει ήδη φέρει ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση του υδάτινου παρελθόντος του Άρη. Όμως, για να έχουμε οριστικές απαντήσεις, απαιτείται η επιστροφή δειγμάτων από τον Άρη στη Γη για λεπτομερείς αναλύσεις.
Η Κίνα σχεδιάζει να φέρει δείγματα από τον Άρη με την αποστολή Tianwen-3 έως το 2031, ενώ και η NASA εργάζεται σε ένα παρόμοιο εγχείρημα. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα έχουμε στη διάθεσή μας υλικά από τον Κόκκινο Πλανήτη μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Μέχρι τότε, τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από το Zhurong και άλλες αποστολές θα συνεχίσουν να μας τροφοδοτούν με πληροφορίες για το παρελθόν του Άρη. Ήταν ο Άρης ένας πλανήτης γεμάτος μικροβιακή ζωή πριν από δισεκατομμύρια χρόνια; Η απάντηση ίσως είναι πιο κοντά από ό,τι φανταζόμαστε.
