Αφγανός πρόσφυγας, του οποίου ο 6χρονος γιoς πνίγηκε στη Σάμο, προσφεύγει κατά της ελληνικής Ακτοφυλακής για παράλειψη οφειλόμενης βοήθειας. Πολλά ανοιχτά ερωτήματα. Το θέμα έφερε στη δημοσιότητα η Deutsche Welle.
Σχεδόν όλοι οι επιβαίνοντες στη βάρκα κατάφεραν να βγουν σε μια ακτή της Σάμου. Μόνο ο εξάχρονος Ραφί και μια γυναίκα 8 μηνών έγκυος χάθηκαν μέσα στα κρύα νερά του Αιγαίου. Η βάρκα στην οποία βρίσκονταν ο Νάζερ*, πατέρας του αγοριού, προσέκρουσε στα βράχια. Οι ναυαγοί ισχυρίζονται ότι περίμεναν πολλές ώρες για βοήθεια - που άργησε να έρθει.
Ο δικηγόρος Δημήτρης Χούλης που εκπροσωπεί τον 26χρονο Αγφανό πατέρα του νεκρού αγοριού, έχει προετοιμάσει προσφυγή στην ελληνική δικαιοσύνη κατά της ελληνικής ακτοφυλακής για παράληψη οφειλόμενης βοήθειας. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολλά ανοιχτά ερωτήματα γύρω από όσα συνέβησαν εκείνη τη δραματική νύχτα.
Προς το παρόν περιμένει να αναλάβει ρόλο στην υπόθεση η εισαγγελία Σάμου. Θα είναι η πρώτη δικαστική διαδικασία αυτού του είδους στην Ελλάδα. Η πανδημία όμως καθυστερεί τις διαδικασίες.
Το ιδιαίτερο σε αυτή την υπόθεση είναι ότι η εισαγγελία διεξάγει έρευνες κατά του πατέρα του μικρού Ραφί, για "έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο με πρόκληση θανάτου" - επειδή τον πήρε μαζί του στη βάρκα με τους πρόσφυγες που βούλιαξε . Ο 26χρονος Αφγανός αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης 5 - 10 ετών.
"Ίσως αυτή η προσφυγή να μην είναι και η τελευταία", επισημαίνει η Deutsche Welle, τονίζοντας ότι "η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνεται ότι κάνει πράξη τις εξαγγελίες της για σκληρότερη στάση έναντι των προσφύγων".
ΟΗΕ προς Αθήνα: Να γίνεται σεβαστό το δικαίωμα ασύλου
Τις εξελίξεις στην υπόθεση παρακολουθεί με ιδιαίτερη ανησυχία η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Η υπεύθυνη επικοινωνίας του διεθνούς οργανισμού στην Ελλάδα Στέλλα Νάνου δήλωσε στην DW ότι από το 2020, η αυστηρότερη στάση της Αθήνας στο προσφυγικό συμπίπτει με τις κατηγορίες σε βάρος των ελληνικών αρχών για παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο. Η Ύπατη Αρμοστεία προτρέπει τις ελληνικές αρχές να εξετάσουν τις «ανησυχητικές αιτιάσεις» και να εγγυηθούν ότι γίνεται σεβαστό το δικαίωμα στο άσυλο.
Για αυτό ακριβώς κατηγορούν ο 26χρονος Αφγανός και ο δικηγόρος του την ελληνική Ακτοφυλακή: «Προσπάθησαν να αποκλείσουν την περιοχή για να συγκεντρώσουν όλους τους πρόσφυγες και μετανάστες σε μια ακτή και από εκεί να προχωρήσουν σε pushback». Οι δύο άνδρες θεωρούν ότι ακριβώς γι αυτό το λόγο καθυστέρησε συνειδητά η επιχείρηση διάσωσης.
Εμφανίστηκαν σκάφη, αλλά δεν βοήθησαν
Τη νύχτα της 7ης προς την 8η Νοεμβρίου ο 26χρονος Αφγανός Νάζερ και o γιος του αναχώρησαν από τις τουρκικές ακτές για τη Σάμο με στόχο να φθάσουν στην Ευρώπη. Λίγο πριν φθάσουν ωστόσο στο ελληνικό νησί, η βάρκα προσέκρουσε σε βράχια λόγω καταιγίδας.
Ο 26χρονος, ο οποίος δεν ήξερε να κολυμπά, σώθηκε από θαύμα και γαντζώθηκε σε βράχο. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησε ότι ο 6χρονος γιος του δεν βρίσκονταν πια στην αγκαλιά του. Ανάμεσα στους αγνοουμένους ήταν και μια έγκυος στον όγδοο μήνα.
Μέσω Whatsapp οι επιζώντες έστειλαν μήνυμα στις 11:51 μ.μ. στη νορβηγική ΜΚΟ Aegean Boat Report, η οποία ειδοποίησε τις αρμόδιες διασωστικές αρχές. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται δημοσιότητα και αποτρέπονται ενδεχόμενες παράνομες επαναπροωθήσεις.
Η ελληνική ακτοφυλακή ισχυρίζεται ότι έλαβε σήμα από την ΜΚΟ στις 12:06 π.μ. και ότι απέστειλε διασωστικά σκάφη στη περιοχή. Σε δεύτερη επικοινωνία με την Aegean Boat Report στις 01:18 π.μ. οι ναυαγοί δήλωναν ότι δεν έχουν λάβει ακόμα βοήθεια, αναφέρει η MKO στην DW. Σύμφωνα με τον Νάζερ εκείνη τη νύχτα εμφανίστηκαν σκάφη, τα οποία ωστόσο δεν διέσωσαν κανένα: «Ήταν δύο σκάφη, τα οποία έριξαν πάνω μας προβολείς και στη συνέχεια παρέμειναν άπρακτα».
Όπως λέει ο 26χρονος, προσπάθησε μάταια να γίνει αντιληπτός στα πληρώματα των δύο σκαφών. «Δεν μπορεί να μη μας είδαν», προσθέτει. Μια ομάδα επιζώντων ξεκίνησε λίγο αργότερα με τα πόδια για να φέρει βοήθεια. Έκθεση της ακτοφυλακής επιβεβαιώνει την πρώτη επαφή με άτομα στο νησί στις 06:40 π.μ. Εκείνη την ώρα ο Ραφί αγνοούνταν ήδη για 6 ώρες.
Από τις έρευνες του δικηγόρου Δημήτρη Χούλη προκύπτει ότι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες η ακτοφυλακή δεν παρενέβη. Η Frontex επιβεβαίωσε στην DW ότι δεν ειδοποιήθηκε για όσα συνέβησαν.
Ασάφειες και σκοτεινά σημεία
Από την πλευρά της, η αρμόδια ελληνική ακτοφυλακή Σάμου αρνήθηκε επανειλημμένα να πάρει θέση. Μια εκπρόσωπός της δήλωσε ωστόσο εγγράφως στην DW ότι «η ακτοφυλακή δρα με επαγγελματισμό, σεβόμενη τα ανθρώπινα δικαιώματα». Στη δήλωση της προσθέτει ότι συχνά η ακτοφυλακή δέχεται αβάσιμες επιθέσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα μέσα ενημέρωσης και τις ΜΚΟ.
Τον Νοέμβριο, ο επικεφαλής της Ακτοφυλακής Δημήτρης Τσίνιας αναφέρθηκε στην υπόθεση μιλώντας στους New York Times. Εκανε λόγο για μια χρονική αλληλουχία γεγονότων, η οποία ωστόσο δεν συνάδει με την επίσημη έκθεση και προκαλεί νέα ερωτήματα.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής, η έγκυος εντοπίστηκε στις 3 π.μ και ο Ραφί* στις 6 π.μ. Στην έκθεση της ακτοφυλακής, η οποία βρίσκεται στα χέρια του δικαστηρίου Σάμου δεν υπάρχουν χρονικές αναφορές. Μόνο ότι και οι δυο αγνοούμενοι μεταφέρθηκαν στο Βαθύ στις 9:30 π.μ.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Δημήτρη Χούλη και από την αυτοψία προκύπτουν ερωτήματα. Η σορός του 6χρονου Ραφί εξετάστηκε μέρες μετά το δυστύχημα από μια ιατροδικαστή, η οποία προσδιόρισε το θάνατό του στις 11:45 μ.μ., ακριβώς 21 λεπτά μετά το σήμα κινδύνου που εξέπεμψαν οι ναυαγοί.
Ο δικηγόρος του Αφγανού ωστόσο πιστεύει ότι υπήρξε παρέμβαση «έτσι ώστε να υπάρχει ένα μικρό χρονικό περιθώριο, το οποίο να αθωώνει την ακτοφυλακή», όπως λέει. Σε πραγματογνωμοσύνη την οποία ζήτησε ο ίδιος, αναφέρεται ότι μέρες μετά το θάνατο δεν ήταν δυνατός ο προσδιορισμός της ώρας θανάτου με τέτοια ακρίβεια.
Ασυλο στον 26χρονο πατέρα
Μετά τα τραγικά συμβάντα στη Σάμο, οι αρχές ανέκριναν επί ώρες τον πατέρα του νεκρού αγοριού ο οποίος διασώθηκε. Τον ειδοποίησαν μάλιστα με μεγάλη καθυστέρηση ότι ο γιος του ήταν νεκρός. Ο δικηγόρος του κατάφερε να τον βγάλει από τη φυλακή για να είναι παρόν στην κηδεία του γιου του. Ο Δημήτρης Χούλης είναι βέβαιος ότι η δίκη σε βάρος του πελάτη του θα ολοκληρωθεί είτε με αθώωση, είτε με επιβολή μικρής ποινής με αναστολή.
Ο 26χρονος Αφγανός διερωτάται ακόμα γιατί κανείς δεν βοήθησε εκείνη την τραγική νύχτα το γιο του…. Από ό,τι όλα δείχνουν, θα του παρασχεθεί άσυλο στην Ελλάδα. Ο ίδιος πάντως θέλει να εγκαταλείψει το ταχύτερο δυνατόν τη Σάμο και να πάει κάπου μακριά από τον εφιάλτη που έζησε.
ΠΗΓΗ: Deutsche Welle/Μαξ Τσάντερ. Eπιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
