Η διατήρηση των συντελεστών του ΦΠΑ στα υψηλότερα επίπεδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξακολουθεί να απομυζά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και, σε συνδυασμό με την ακρίβεια, να γεμίζει τα δημόσια ταμεία με «ματωμένα» πλεονάσματα.
Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαΐου 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ εκτοξεύτηκαν στο ποσό των 9,42 δισ. ευρώ έναντι των 8,9 δισ. ευρώ, που ήταν ο στόχος του υπουργείου Οικονομικών.
Προκύπτει μια αύξηση της τάξης των 516 εκατ. ευρώ, ένα ποσό το οποίο αφαιρέθηκε από τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο ΦΠΑ επί των ενεργειακών αγαθών (καύσιμα) μειώθηκε σε σχέση με τους στόχους του ΥΠΟΙΚ. Όμως ο ΦΠΑ που επιβάλλεται στα τρόφιμα και σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες, απέδωσε ακόμα υψηλότερο πλεόνασμα και συγκεκριμένα έφτασε σε 559 εκατ. ευρώ, πάνω από τις προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών.
Οι λόγοι της υπεραπόδοσης των εισπράξεων από τον ΦΠΑ είναι κατά πρώτον οι υψηλοί συντελεστές οι οποίοι είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη και συγκεκριμένα ανέρχονται σε 24% ο κανονικός, σε 13% ο μειωμένος και σε 6% ο υπερμειωμένος.
Ο δεύτερος λόγος είναι ο υψηλός πληθωρισμός των τροφίμων και άλλων βασικών καταναλωτικών αγαθών που έχουν οδηγήσει στα ύψη τις τιμές τους επί των οποίων εφαρμόζεται ο ΦΠΑ, εκτινάσσοντας στα ύψη το τελικό κόστος για τους καταναλωτές.
Ο λόγος που επικαλείται η κυβέρνηση για να μην μειώσει τους συντελεστές του ΦΠΑ είναι ότι, αν μειωθούν, θα ευνοηθούν οι πλούσιοι, μια δικαιολογία που ξεφεύγει κάθε οικονομικής και κοινωνικής λογικής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, για την περίοδο του Ιανουαρίου - Μαΐου 2023, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.116 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 4.446 εκατ. ευρώ και ελλείμματος 4.066 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2022.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 2.300 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1.396 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 1.487 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 26.252 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2.948 εκατ. ευρώ ή 12,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.
Η υπεραπόδοση αυτή οφείλεται κυρίως: (α) στα αυξημένα φορολογικά έσοδα του πενταμήνου, (β) στην είσπραξη ποσού 603 εκατ. ευρώ από ANFAs, που δεν είχε προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023 και (γ) στα αυξημένα έσοδα του ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 28.958 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 3.407 εκατ. ευρώ ή 13,3% έναντι του στόχου.
Πιο συγκεκριμένα τα έσοδα των μειζόνων κατηγοριών του κρατικού προϋπολογισμού έχουν ως ακολούθως:
- Τα έσοδα της κατηγορίας «Φόροι» ανήλθαν σε 22.866 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.917 εκατ. ευρώ ή 9,2% έναντι του στόχου. Τμήμα της αύξησης αυτής, ποσού 470 εκατ. ευρώ περίπου, αφορά την παράταση της προθεσμίας πληρωμής των τελών κυκλοφορίας μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2023, ενώ είχε εκτιμηθεί ότι το ποσό αυτό θα εισπραττόταν κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2022.
- Το υπόλοιπο ποσό της υπερεκτέλεσης προέρχεται από την καλύτερη απόδοση των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2023, όσο και από την καλύτερη απόδοση του ΦΠΑ τρέχοντος έτους.
Ειδικότερα για τους κυριότερους φόρους της κατηγορίας αυτής παρατηρούνται τα εξής:
- Τα έσοδα από ΦΠΑ ανήλθαν σε 9.417 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 516 εκατ. ευρώ.
- Τα έσοδα των ΕΦΚ ανήλθαν σε 2.633 εκατ. ευρώ και είναι μειωμένα έναντι του στόχου κατά 73 εκατ. ευρώ.
- Τα έσοδα των φόρων ακίνητης περιουσίας ανήλθαν σε 1.306 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 59 εκατ. ευρώ.
- Τα έσοδα των φόρων εισοδήματος ανήλθαν σε 6.158 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένα έναντι του στόχου κατά 633 εκατ. ευρώ.
Οι πίνακες για την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού είναι εδώ