Επιτάχυνση των βαλτωμένων ερευνών για υδρογονάνθρακες, δηλαδή πρωτίστως για φυσικό αέριο, επιχειρεί η κυβέρνηση, υπό την πίεση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Από τις σημερινές δηλώσεις του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, προκύπτει ότι τα έργα έρευνας για υδρογονάνθρακες χαρακτηρίζονται ως έργα εθνικής σημασίας, ώστε να προχωρήσουν οι έρευνες με συνοπτικές διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Στη σύσκεψη που έγινε υπό την προεδρία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στα γραφεία της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των κορυφαίων στελεχών των ΕΛΠΕ και της Energean, των δύο εταιρειών που έχουν μεγάλη συμμετοχή στις έρευνες για υδρογονάνθρακες στον ελληνικό χώρο, έγινε σαφής η πρόθεση της κυβέρνησης να ξεμπλοκάρει τις έρευνες για υδρογονάνθρακες από τα σοβαρά προβλήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης που αντιμετωπίζουν ως τώρα.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι τα έργα ερευνών για υδρογονάνθρακες θα λάβουν τον χαρακτηρισμό των «έργων εθνικής σημασίας». Όπως εξηγούν πηγές που γνωρίζουν το θέμα, αυτό δεν είναι μια απλή ρητορική αναφορά, αλλά έχει κρίσιμη νομική σημασία, καθώς ο νόμος 4146/2013 για τη «Διαμόρφωση φιλικού Αναπτυξιακού Περιβάλλοντος για τις στρατηγικές και ιδιωτικές επενδύσεις» ξεχωρίζει τα έργα εθνικής σημασίας και καθιερώνει ειδική, ευέλικτη διαδικασία αδειοδότησής τους.
Ειδικά για αυτά τα έργα, σύμφωνα με τον νόμο, «η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στη διαδικασία έκδοσης ΑΕΠΟ εισάγοντάς τα απευθείας στο Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για γνώμη», κάτι που σημαίνει ότι απλουστεύονται δραστικά οι διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Έτσι, οι εταιρείες που θα θελήσουν να προχωρήσουν, σε επόμενα στάδια, σε γεωτρήσεις θα έχουν την ασφάλεια ότι δεν θα μπλοκαριστούν τα έργα από δύσκαμπτες διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Η απεμπλοκή από τις δύσκολες διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης ήταν ένα βασικό αίτημα των εταιρειών που ενδιαφέρονται για έρευνες στον ελληνικό χώρο, καθώς η γραφειοκρατία και οι νομικές αμφισβητήσεις δημιουργούσαν τεράστια αβεβαιότητα για την τύχη των ερευνών. Η κυβέρνηση κάνει το μεγάλο βήμα της απλοποίησης διαδικασιών, καθώς Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ ασκούν ασφυκτική πίεση για την ανάληψη όλων των πιθανών πρωτοβουλιών που θα διευκόλυναν την απεξάρτηση από ρωσικό αέριο και τα πιθανά κοιτάσματα του ελληνικού χώρου υπολογίζεται από το ΙΕΝΕ ότι, δυνητικά, θα κάλυπταν έως και το 20% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης.
Πέντε θαλάσσιες περιοχές και μία χερσαία θα έχουν προτεραιότητα στις έρευνες για φυσικό αέριο, με στόχο να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο, ως προς τις πιθανότητες ύπαρξης κοιτασμάτων, μέσα στον επόμενο χρόνο. Ανάμεσά τους, βρίσκονται και τα δύο οικόπεδα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, που έχουν παραχωρηθεί στην κοινοπραξία της αμερικανικής Exxon με τη γαλλική Total και τα ΕΛΠΕ. Η κοινοπραξία είχε ενημερώσει την ΕΔΕΥ στις αρχές του έτους ότι δεν προτίθεται να προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες εντός του 2022, όπως απαιτούσε η άδειά της. Από τις σημερινές ανακοινώσεις δεν έχει γίνει σαφές αν αυτό αλλάζει, ή η κυβέρνηση θα παρατείνει τη διαδικασία, ώστε οι έρευνες να γίνουν τον Νοέμβριο του 2023.
Ειδικότερα, ο πρωθυπουργός δήλωσε τα ακόλουθα μετά την ολοκλήρωση της σημερινής σύσκεψης στα γραφεία της ΕΔΕΥ:
- «Ανακοινώνουμε σήμερα την επιτάχυνση των ερευνών για την εξόρυξη φυσικού αερίου που γνωρίζουμε ότι η χώρα μας είναι πιθανό -το τονίζω, δεν είμαστε βέβαιοι- είναι πιθανό να διαθέτει σε σημαντικές ποσότητες με βάση τις προκαταρκτικές μελέτες, τόσο στον ηπειρωτικό όσο και στον θαλάσσιο χώρο.
- Είμαι, λοιπόν, πολύ χαρούμενος που μας δίνεται η δυνατότητα σήμερα να μπορέσουμε να κάνουμε μία νέα αρχή σε αυτή τη διαδικασία. Και θέλω να επαναλάβω ακόμα μία φορά ότι όταν μιλάμε για έρευνες στον τομέα του φυσικού αερίου, των υδρογονανθράκων κανείς δεν μπορεί ποτέ να είναι βέβαιος για το αποτέλεσμα. Έχουμε ενδείξεις -θα το ξαναπώ- ενδείξεις που μας κάνουν συγκρατημένα αισιόδοξους. Οφείλουμε όμως ως χώρα να γνωρίζουμε με βεβαιότητα εάν υπάρχουν αποθέματα φυσικού αερίου, τα οποία είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμα.
- Το ενδιαφέρον εστιάζεται σε έξι περιοχές. Η μία βρίσκεται στην ηπειρωτική Ελλάδα, στην Περιφέρεια Ηπείρου, σε σημείο -θα τονίσω- όπου θα υπάρξει η μέγιστη δυνατή περιβαλλοντική προστασία. Πέντε σε θαλάσσιες περιοχές, στο Ιόνιο οι δύο, στον Κυπαρισσιακό, δύο δυτικά-νότια της Κρήτης.
- «Πρέπει μέχρι το τέλος του 2023 να γνωρίζουμε εάν έχουμε εκμεταλλεύσιμες ποσότητες φυσικού αερίου, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στη συνέχεια στην εκμετάλλευσή τους.
- Από πλευράς Ελληνικού Δημοσίου, από πλευράς Υπουργείου, δεσμευόμαστε ότι θα αναβαθμίσουμε όλα τα σχετικά έργα σε έργα εθνικής σημασίας προκειμένου να μην επαναληφθούν αναίτιες καθυστερήσεις. Και θα αναβαθμίσουμε την ΕΔΕΥ, την ελληνική κρατική εταιρεία, η οποία συντονίζει και αδειοδοτεί όλη αυτή την διαδικασία, ώστε -εφόσον χρειαστεί- και αυτή να συνδράμει σε προσπάθειες εξερεύνησης.
- Η σημερινή συγκυρία και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αναδείξει δομικές ενεργειακές αδυναμίες της Ευρώπης, με συνέπειες για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες, όμως παράλληλα έχει αλλάξει τα δεδομένα στην αγορά του φυσικού αερίου και στο σκέλος της παραγωγής.
- Θέλω να τονίσω ότι ως την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η εμπορική εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου συχνά δεν αποτελούσε μια οικονομικά ελκυστική ευκαιρία για νέες χώρες οι οποίες μπαίνουν σε αυτό το παιχνίδι, όπως η Ελλάδα, λόγω των πολύ χαμηλών τιμών του φυσικού αερίου. Αυτό, όμως, είναι μία πραγματικότητα η οποία έχει αλλάξει και η πορεία των τιμών φυσικού αερίου διεθνώς, τα σχέδια απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, αλλά και η σημασία που γνωρίζουμε ότι θα παίζει το φυσικό αέριο για τα επόμενα χρόνια, για τις επόμενες δεκαετίες ως καύσιμο μετάβασης, ουσιαστικά μάς υποχρεώνει να επαναπροσδιορίσουμε τη στρατηγική μας.
- Η εντολή μου για την επιτάχυνση των ερευνών για φυσικό αέριο δεν υπονομεύει σε καμία περίπτωση τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης να ηγηθεί της πράσινης μετάβασης. Ο σκοπός μας είναι πολύ απλός: εφόσον έχουμε αξιοποιήσιμες ποσότητες φυσικού αερίου να υποκαταστήσουμε τις εισαγωγές φυσικού αερίου από εθνικό πλούτο.
- Ο νέος αυτός δρόμος σε καμία περίπτωση δεν μας απομακρύνει από τους μακροπρόθεσμους στόχους μείωσης των ρύπων του διοξειδίου του άνθρακα. Είναι απλά μία εναλλακτική διαδρομή για να καταλήξουμε στον ίδιο στόχο και είναι μια εναλλακτική διαδρομή την οποία επιβάλλει ο πολιτικός ρεαλισμός. Θα μας οδηγήσει με ασφάλεια, με χαμηλότερο κόστος και χωρίς καθυστερήσεις έως το 2030 στο στόχο της επίτευξης της μείωσης των εκπομπών κατά 55%, όπως έχουμε συμφωνήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.