Τα περισσότερα σύγχρονα βιβλία "αυτοβελτίωσης" ή "αυτοβοήθειας" είναι υπεραπλουστευμένες εκδοχές φιλοσοφικών ιδεών, που προσπαθούν να προσαρμοστούν στις σύγχρονες ανάγκες. Παρόλο που αυτή η προσέγγιση μπορεί να κάνει κάποιες πολύπλοκες έννοιες πιο προσιτές, συχνά αφαιρεί τη βάθος και την πλούσια ουσία τους. Επομένως, εάν θέλετε πολύ περισσότερα από επιφανειακές συμβουλές, η επιστροφή στα πρωτότυπα έργα μπορεί να προσφέρει ανεκτίμητη γνώση και σοφία.
Ας δούμε -ως παραδείγματα- τρία κλασικά φιλοσοφικά έργα, που αξίζουν περισσότερο από μια ολόκληρη βιβλιοθήκη γεμάτη βιβλία αυτοβοήθειας.
-
Ηθικά Νικομάχεια, Αριστοτέλης
Τα Ηθικά Νικομάχεια του Αριστοτέλη είναι θεμέλιο της Δυτικής φιλοσοφίας, διερευνώντας τι σημαίνει να ζει κανείς μια ολοκληρωμένη και ενάρετη ζωή. Σε αντίθεση με τα σύγχρονα βιβλία αυτοβοήθειας, που συχνά εστιάζουν σε γρήγορες λύσεις, ο Αριστοτέλης προσφέρει έναν στοχαστικό οδηγό για την επίτευξη της ευδαιμονίας, μιας βαθιάς, υπαρξιακής ευτυχίας.
Το έργο του Αριστοτέλη υπερβαίνει τη συνταγή “κάνε αυτό, κέρδισε εκείνο”. Είναι μια βαθιά αναστοχαστική διερεύνηση του ανθρώπινου χαρακτήρα, που αναλύει πώς οι συνήθειες διαμορφώνουν τις αρετές μας και πώς αυτές συμβάλλουν σε μια ουσιαστική ζωή.
Ο Αριστοτέλης δεν μας λέει απλώς πώς να είμαστε ευτυχισμένοι - μας προκαλεί να σκεφτούμε τι σημαίνει πραγματικά ευτυχία και πώς ευθυγραμμίζεται με τον σκοπό μας.
Το θέμα: Η αληθινή ευτυχία δεν αφορά μόνο τις παροδικές απολαύσεις ή τις επιτυχίες. Είναι αποτέλεσμα της καλλιέργειας αρετών, όπως το θάρρος, η σοφία και η εγκράτεια, που οδηγούν σε μια ισορροπημένη και ακμάζουσα ζωή
-
Δοκίμια, Μισέλ ντε Μονταίν
Ο Μισέλ ντε Μονταίν, ο πατέρας του σύγχρονου δοκιμίου, προσφέρει μια βαθιά προσωπική και σχετική προσέγγιση στις προκλήσεις της ζωής. Τα Δοκίμια του είναι στοχασμοί πάνω σε καθημερινά θέματα - την τεμπελιά, τη μοναξιά, τη φιλία, ακόμη και πώς να έχει κάποιος έναν καλό ύπνο. Οι σκέψεις του Μονταίν παραμένουν διαχρονικές και βαθιά ανθρώπινες, παραμένοντας εξίσου επίκαιρες σήμερα όπως και στον 16ο αιώνα.
Η ειλικρίνεια και το χιούμορ του Μονταίν κάνουν το έργο του μια αναζωογονητική επιλογή απέναντι στο συχνά διδακτικό ύφος των βιβλίων αυτοβοήθειας. Δεν παρουσιάζει τον εαυτό του ως έναν τέλειο γκουρού, αλλά ως έναν περίπλοκο, περίεργο άνθρωπο που αντιμετωπίζει τις πολυπλοκότητες της ζωής. Τα δοκίμιά του μοιάζουν με συζητήσεις με έναν σοφό και πνευματώδη φίλο.
Το θέμα: Μέσα από την αυτογνωσία, τον στοχασμό και την αποδοχή των ατελειών της ζωής, μπορούμε να βρούμε παρηγοριά και σοφία στη κοινή μας ανθρώπινη φύση.
-
Τάο Τε Kινγκ, Λάο Τσε
Το Τάο Τε Kινγκ (ή Τάο Τε Τσινγκ) διαφέρει από τα άλλα έργα αυτής της λίστας με την μυστικιστική, ποιητική προσέγγισή του στη φιλοσοφία. Γραμμένο από τον Λάο Τσε, αυτό το αρχαίο κινέζικο κείμενο υπογραμμίζει την αρμονία με το Τάο ή “τον Δρόμο,” ενθαρρύνοντας τους αναγνώστες να αγκαλιάσουν την απλότητα, την ταπεινότητα και τη φυσική ροή της ζωής.
Σε αντίθεση με τα πολλά βιβλία αυτοβοήθειας που προσφέρουν αυστηρά πλαίσια επιτυχίας, το Τάο Τε Κινγκ μας διδάσκει να αφήνουμε τον έλεγχο και να αποδεχόμαστε την απρόβλεπτη φύση της ζωής. Μας προκαλεί να βρούμε δύναμη στην ευαλωτότητα και σοφία στην ασάφεια. Η ανάγνωσή του δεν αφορά την εξαγωγή συγκεκριμένων απαντήσεων, αλλά τη συμμετοχή σε ένα διαλογιστικό ταξίδι αυτογνωσίας.
Το θέμα: Η πραγματική σοφία βρίσκεται στην ευθυγράμμιση με τους φυσικούς ρυθμούς της ζωής και στην αποδοχή ότι ορισμένα μυστήρια δεν μπορούν να εξηγηθούν.
Η δύναμη της επιστροφής στην πηγή
Τα βιβλία αυτοβοήθειας μπορούν να εμπνεύσουν και να καθοδηγήσουν, αλλά συχνά στερούνται το βάθος και τις λεπτές αποχρώσεις που βρίσκουμε στα κλασικά φιλοσοφικά έργα. Έργα όπως τα Ηθικά Νικομάχεια, τα Δοκίμια και το Τάο Τε Τσινγκ μας προκαλούν να σκεφτούμε βαθιά, να αμφισβητήσουμε τις υποθέσεις μας και να αγκαλιάσουμε τις πολυπλοκότητες της ζωής.
Αυτά τα κλασικά δεν προσφέρουν απλώς συμβουλές — μας προσκαλούν σε μια συζήτηση για το τι σημαίνει να είμαστε άνθρωποι. Με την ενασχόληση με τις ιδέες τους άμεσα, μπορούμε να εμπλουτίσουμε την κατανόησή μας για τον εαυτό μας και τον κόσμο, με τρόπους που καμία σύγχρονη ερμηνεία δεν μπορεί να αντιγράψει πλήρως.
Την επόμενη φορά που θα αναζητήσετε ένα βιβλίο αυτοβελτίωσης ή αυτοβοήθειας, σκεφτείτε να διαλέξετε ένα από αυτά τα φιλοσοφικά αριστουργήματα. Μπορεί να απαιτούν περισσότερη συγκέντρωση, αλλά οι ανταμοιβές είναι ανεκτίμητες.
Εικόνα: Image by freepik.com (edited)